Technologie związane z żywnością to obszar w którym można znaleźć wiele, często bardzo ciekawych start-upów, według raportu PFR Ventures i Inovo „Transakcje na Polskim Rynku VC 2022” jest to też branża, która cieszy się dużym zainteresowaniem inwestorów – procentowo stanowiła w zeszłym roku ponad 5% inwestycji polskich funduszy, plasując się na czwartym miejscu wśród branż, w które inwestowały fundusze – wyprzedzając m.in. fintech czy proptech. Liczba inwestycji rosła od 2020 roku. W kraju takim jak Polska, w którym przemysł spożywczy odpowiada za ponad 20%

Foodtech – czyli co?

Pierwsza rzecz, z jaką może kojarzyć się Foodtech to wegańskie odpowiedniki mięsnych dań – to rzeczywiście wchodzi w jego zakres, ale to nie wszystko, co kryje się pod tą nazwą. Jakie jeszcze rozwiązania da się przykryć „parasolem” foodtechu?

Produkty żywieniowe

To właśnie kategoria, w której może znaleźć się wegański odpowiednik mięsa czy sera. W jej zakres wchodzą jednak nie tylko wegańskie produkty, a także np. napoje, karmy dla zwierząt czy probiotyki, suplementy diety lub zastępniki składników (np. białek).

Jakich ciekawych producentów żywności znajdziemy wśród polskich foodtechów? Jeśli chodzi o wegańskie produkty warto wymienić choćby SERio, producentów wegańskiego sera na bazie łubinu – którzy znaleźli się na liście start-upów, które będziemy obserwować w 2023 roku. Innym ciekawym rozwiązaniem jest myEgg, wegański odpowiednik jajka, tworzony m.in. z nasion konopii i białek grochu. Powstały w 2019 roku start-up zdobył wyróżnienie w drugiej edycji Programu Grantowego ING dla start-upów i młodych naukowców z 2022 roku.

Rozwija się też rynek start-upowych producentów napojów – tutaj z kolei warto wymienić Cudo Kombucha – twórców smakowych napojów na bazie sfermentowanej herbaty, finalistów 5. Edycji akceleratora Foodtech.ac, czy tworzone przez Annę Lewandowską naturalne napoje energetyczne Foods by Ann.

Jeśli chodzi o składniki żywności, wspomnieć można o Proteinrise – firmie tworzącej koncentraty białek z grochu, łubinu czy bobu. Produkty działającego od 2021 roku start-upu, który uruchomił komercyjną produkcję w tym roku, mogą znaleźć zastosowanie w szeregu wegańskich produktów. Białka do produkcji karm zwierzęcych pochodzące z odpadów produkcji mięsnej, a także pochodzących z owadów organicznych nawozów do roślin tworzy HiProMine. Powstała w 2015 roku spółka ciągle rozwija nowe produkty i koncentruje się na badaniach i rozwoju.

Karmy i suplementy dla zwierzą to bardzo mocno rozwijający się sektor – wśród działających w tej branży start-upów znajduje się m.in. Supuppy, tworzący suplementy diety dla psów. W tej chwili tworzy dwa produkty – na odporność i uspokojenie, i na zdrową sierść i skórę. Wśród założycielek firmy jest uczestniczka Szkoły Pionierów PFR. Start-up jest finalistą programu akceleracyjnego Google for Startups i Huge Thing dla europejskich start-upów, a także programu Mazovian Start-up. Z kolei psibufet to start-up, który doprowadził swoją firmę już do exitu – w tym roku został kupiony przez brytyjski Butternut Box. Sprzedaje on cateringowe zestawy dla psów, tworzone indywidualnie dla twojego pupila. Chwali się przede wszystkim jakością i różnorodnością sprzedawanych karm.

Walka z marnotrawstwem żywności

Poza produkcją żywności inną gałęzią foodtechu jest walka z marnowaniem żywności – to temat, który przecina się z zielonymi technologiami, a także tworzeniem produktów żywnościowych. Spośród zajmujących się walką z marnowaniem jedzenia można rozróżnić start-upy, które zajmują się rynkiem restauracyjnym i sklepowym, a także takie, które tworzą własne produkty.

W tej pierwszej kategorii można wspomnieć na przykład Foodsi, które pozwala na zakup po niższej cenie niesprzedanych posiłków z restauracji, barów, kawiarni czy sklepów, które dzięki temu nie muszą go wyrzucać. Użytkownik może dowiedzieć się o aktualnych ofertach dzięki aplikacji, która pokazuje mu znajdujące się w pobliżu miejsca, które sprzedają swoje tańsze produkty i godzinę, od której można je odebrać.

Inny model działania przyjął z kolei Ecobean – który zbiera zużyte fusy z kawy od kawiarni czy z firm, po czym poddaje je recyklingowi, produkując m.in. biodegradowalne kubki czy słomki, a nawet doniczki stworzone z fusów. Start-up odbiera kawowe odpady m.in. od sieci Starbucks czy z biur Vattenfall w Polsce, czy od Delta Cafés w Portugalii.

Żywność z odpadów żywności produkuje natomiast Rebread – które przerabia niesprzedany w piekarniach czy sklepach chleb na przeróżne produkty – od chlebowych napojów bezalkoholowych jak i alkoholowej okowity, przez przyprawę umami, po chlebowe kosmetyki – np. peelingi, aż po biodegradowalne opakowania. Rebread był finalistą szóstej rundy hiszpańskiego akceleratora BIND 4.0 i akceleratora EIT Food.

Wsparcie i alternatywne formy produkcji

Kiedy słyszymy o alternatywnych metodach produkcji żywności możemy sobie wyobrazić powstające w laboratorium steki, ale są w tym obszarze foodtechu dużo mniej skoncentrowane na biotechnologiach rozwiązania. Wśród nich znajdują się m.in. farmy wertykalne, które pozwalają na produkcję warzyw w środowisku miejskim – takie rozwiązania tworzy np. Listny Cud, który dzięki swoim farmom produkuje mikroliście, które można kupić już w wielu sieciach hipermarketów. Start-up produkuje też farmy wertykalne dla innych podmiotów i sprzedaje liście firmom w modelu B2B. Z kolei Plantalux, start-up, który zwyciężył w konkursie dla scale-upów na tegorocznym Carpathian Start-up Fest, produkuje oświetlenie LED i sodowe do wykorzystania w hodowli szklarniowej i wewnętrznej.

Innym przykładem wsparcia produkcji żywności jest Fresh Inset. Ta spółka z Torunia, która opracowała i opatentowała technologię przedłużania świeżości zerwanych owoców i warzyw w prosty sposób – dzięki naklejce pokrytej MCP-1 – to bezpieczny proszek proteinowy, który pod wpływem wilgoci zamienia się w gaz i hamuje wydzielanie się etylenu. W sierpniu 2023 roku otrzymała ponad 12 mln złotych od prywatnych inwestorów – aniołów biznesu.

Aplikacje i marketplace’y

Aplikacje i strony internetowe pozwalające kupić zdrową żywność to szeroki temat – mamy tutaj proste strony pozwalające zamówić zdrowe, lokalne jedzenie, takie jak Mięsna Paczka, która pozwala otrzymać ekologiczne mięso z dostawą do domu, czy Lokalny Rolnik, który dostarcza lokalne produkty od konkretnych, sprawdzonych rolników. Z drugiej strony mamy pokaźną bazę rozwiązań dla sektora hotelarsko-restauracyjnego – tu warto wymienić choćby system KuMin.Sys tworzony przez Venturis Horeca, który pozwala właścicielowi restauracji zadbać o sprawniejsze wykorzystanie składnikow przez kucharzy i zaplanować dokładnie zamówienia, czy Restaumatic, służący do tworzenia stron internetowych z opcją zamówienia online dla restauracji, a także systemy obsługi klienta (POS).

Jak widać, obszar technologii żywienia jest bardzo szeroki – nie dotknęliśmy w tym tekście w ogóle przyległego, a czasem wliczanego do foodtechu obszaru rozwiązań stricte dla rolników (agritechu), czy systemu dostaw – czy restauracyjnych, czy „ostatniej mili”. Mamy nadzieję, że ten zbiór polskich rozwiązań dostarczy wam zarówno wiedzy, jak i być może inspiracji dla tworzenia własnych foodtechów!