O wyzwaniach stojących przed systemem opieki zdrowotnej w Polsce i roli innowacji w sektorze zdrowia rozmawiamy z Anną Dzięcielak, która odpowiada za obszar Digital & Innovation w firmie NOVARTIS POLAND.

Od początku swojego istnienia firma Novartis systematycznie inwestowała w projekty z obszaru R&D. Jak lata doświadczenia wpłynęły na wasze postrzeganie rynku farmaceutycznego?

Od początku istnienia Novartis konsekwentnie realizuje projekty z obszaru R&D. Strategia oparta na odkrywaniu innowacji zmieniła to, co dotychczas wydawało się niemożliwe w medycynie, a lata doświadczeń wpłynęły na nasze postrzeganie rynku farmaceutycznego. Nie mamy wątpliwości, że innowacje w medycynie są motorem rozwoju gospodarczego i stanowią odpowiedzialny wkład firmy w jej makro-otoczenie.

Kiedy dostrzegliście potrzebę skupienia się na innowacjach?

Można powiedzieć, że innowacje są w naszym firmowym DNA. Szczególnie zależy nam na wdrażaniu innowacji terapeutycznych, które pozytywnie wpływają na jakość ludzkiego życia. Dbamy o to, aby dostarczane przez nas terapie były przełomowe i dostępne dla jak najszerszej grupy pacjentów. Dostrzegamy też możliwości, jakie postęp technologiczny stwarza dla systemu ochrony zdrowia i biznesu. Korzystamy z nich, aby udoskonalić nasze działania – przyspieszyć opracowywanie leków, tworzyć innowacyjne rozwiązania dla ekosystemu opieki zdrowotnej.

Jakie inicjatywy w tym zakresie udało się wam dotychczas zrealizować?

Novartis realizuje szereg inicjatyw z wykorzystaniem nowych technologii i sztucznej inteligencji, a nasze działania obejmują różne etapy życia produktu, od badań i rozwoju, przez produkcję, aż po komercjalizację.

Do najważniejszych z nich można zaliczyć platformę Novartis DATA42, która umożliwia szybsze rozpoznawanie korelacji i optymalizację przetwarzania dużych zbiorów danych pochodzących z badań przedklinicznych, klinicznych i praktyki lekarskiej. Dzięki temu możemy zwiększyć wydajność produkcji leków i wspierać komercjalizację produktów.

W obszarze hematologii oraz hipercholesterolemii wdrażamy platformę Sarah, która umożliwia zautomatyzowaną analizę badań przesiewowych pacjentów i wspiera lekarzy w podejmowaniu decyzji terapeutycznych. W neurologii testujemy aplikację mobilną Doctor One, która ułatwia pacjentom kontakt z lekarzem prowadzącym, pomaga zachować ciągłość opieki, a także wspiera jego edukację i wzrost świadomości na temat choroby.

Kolejnym przykładem jest narzędzie Speech2Text, które umożliwia automatyczną transkrypcję mowy na tekst podczas wizyt lekarskich i tworzenia dokumentacji opisowej. Wprowadziliśmy to rozwiązanie na jednym z oddziałów Białostockiego Centrum Onkologii, co przyniosło ogromne korzyści, m.in. oszczędność czasu i poprawę jakości dokumentacji medycznej.

W zeszłym roku rozpoczęliśmy ważny projekt we współpracy z Warsaw Health Innovation Hub zmierzający do poprawy procesu diagnostyczno-terapeutycznego oraz zwiększenia świadomości pacjentek na temat raka piersi. Jesteśmy też partnerem inicjatywy „Podaruj Dane”, która ma na celu zachęcanie pacjentów do dzielenia się swoimi danymi zdrowotnymi. Te informacje są kluczowe dla badań i rozwoju nowych terapii, pozwalając na lepsze zrozumienie chorób i szybsze wprowadzanie innowacyjnych leków na rynek, jednocześnie chroniąc prywatność pacjentów. 

Czy wśród tych inicjatyw znajdują się działania przeznaczone dla startupów?  

Tak, współpracujemy również ze start-upami medycznymi, dzieląc się naszym doświadczeniem, siecią kontaktów oraz finansując programy pilotażowe. W 2022 roku, wspólnie z siecią centrów innowacji Novartis BIOME oraz EIT Health, uruchomiliśmy program ChallengeEIT. Inicjatywa skierowana była do start-upów, firm spin-off oraz małych i średnich przedsiębiorstw z Europy Środkowej, Wschodzniej, Południowej i Izraela. Jej celem było wsparcie rozwoju innowacyjnych rozwiązań medycznych, które mogą zrewolucjonizować opiekę zdrowotną. W 2023 roku zostaliśmy partnerem 2-óch edycji programu akceleracyjnego StartSmart CEE, który daje startupom szansę na rozwój i międzynarodowy sukces. Natomiast aktualnie jesteśmy partnerem nowego programu Healthcare Investment Hub, który jest przeznaczony dla start-upów z obszarów healthtech, medtech, biotech.

Wszystkie przywołane inicjatywy mają na celu usprawnienie ścieżki diagnostyczno-terapeutycznej pacjenta, wsparcie personelu i potrzeb pacjentów. Przyczyniamy się tym samym do zwiększania efektywności systemu opieki zdrowotnej.

Co przesądziło o tym, że Novartis zaangażował się w tworzenie ekosystemu innowacji i aktywne poszukiwanie nowych rozwiązań dla systemu opieki zdrowotnej w Polsce?

Jeszcze kilkanaście lat temu w większości placówek medycznych nasze historie medyczne były zapisane w papierowych skoroszytach, a dziś są to cyfrowe rekordy, które mogą być analizowane przez algorytmy i zdalne systemy. To przykład pokazujący jak rewolucja technologiczna wpływa na  sektor opieki zdrowotnej. W związku z tym musimy szukać nowych rozwiązań i nieoczywistych metod. Mamy świadomość, że zmiany związane z wdrażaniem technologii są nieuniknione, a naszą społeczną odpowiedzialnością jest wspieranie systemu w tej drodze. Dlatego podejmujemy starania w celu przedłużenia ludzkiego życia i poprawy jego jakości poprzez zapewnienie dostępu do innowacyjnych terapii i cyfrowych rozwiązań.

Jaką drogę musieliście pokonać, aby skuteczne wdrażanie innowacyjnych rozwiązań w szpitalach stało się możliwe? Co stanowiło największe wyzwanie?

Kluczowe w tym procesie jest partnerstwo, otwartość i zaufanie, wzajemne dzielenie się wiedzą oraz dobrymi praktykami. W ramach programów pilotażowych, które realizujemy ze szpitalami i partnerami technologicznymi, uczymy się wzajemnie od siebie jak wdrażać innowacje w placówkach medycznych oraz jak je przygotować do tego, by stały się integralną częścią ich funkcjonowania.

Częstym wyzwaniem, z którym się spotykamy jest nadmierne obciążenie personelu medycznego bieżącymi zadaniami. W takiej sytuacji trudno znaleźć czas na wdrożenie danej innowacji, naukę pracy w innym modelu lub z nowym narzędziem, które przyniosą wymierne benefity nie tu i teraz, ale dopiero w przyszłości. Dodatkowo ze względu na aspekty prawne, bezpieczeństwo danych medycznych i procesy administracyjne takie inicjatywy bardzo często przekraczają założony harmonogram, co również bywa frustrujące dla zespołów projektowych.

Z naszej perspektywy skuteczne wdrożenia mają miejsce wtedy, gdy po stronie placówek medycznych spotykamy osoby, które mają ciekawość i otwartość na nowości, aktywnie szukają usprawnień dla procesów diagnostyczno-terapeutycznych i wykazują determinację w działaniu.

W jaki sposób poszukujecie rozwiązań, które będzie można zaimplementować do systemu opieki zdrowotnej od diagnostyki po leczenie pacjenta?

Naszym priorytetem jest poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań, które adresują konkretne wyzwanie w placówkach medycznych i mają potencjał na zaimplementowanie w systemie opieki zdrowotnej. Strategiczne partnerstwa są kluczem do osiągnięcia tego celu. Współpracujemy z podmiotami, takimi jak start-upy, środowisko technologiczne, naukowe, organizacje pacjenckie oraz strona publiczna, aby wspólnie tworzyć ekosystem, który wykorzystuje potencjał cyfryzacji i sztucznej inteligencji.

Regularnie przeprowadzamy reaserch rozwiązań dostępnych na rynku, uczestniczymy w konferencjach branżowych w Polsce i na świecie, bierzemy udział w wydarzeniach typu „innovation call” czy programach akceleracyjnych. Taka współpraca stwarza wyjątkową okazję dla start-upów i młodych firm technologicznych na rozwój i dostęp do wiedzy  oraz mentoring wiodących ekspertów w branży. Dla nas to również niezwykle ważne doświadczenie i możliwość zrozumienia potrzeb rynku start-upowego i dynamiki pracy mniejszych, zwinnych zespołach. Jak widać wiele możemy się od siebie nauczyć.

Jaka jest w tym kontekście wasza perspektywa na współpracę ze środowiskiem startupowym?

Nasza perspektywa na współpracę ze środowiskiem startupowym jest bardzo pozytywna i strategiczna. Start-upy posiadają zdolność szybkiego adaptowania się do zmieniających się potrzeb rynku i wprowadzania nieszablonowych rozwiązań. Takie partnerstwo umożliwia dostęp do nowych pomysłów i technologii, które mogą nam pomóc w zaadresowaniu najpilniejszych wyzwań w sektorze, zwiększając tym samym naszą konkurencyjność w zakresie wspierania pacjentów.

Dzięki takiemu podejściu udało nam się rozpocząć wdrożenie nowoczesnego systemu cyfrowego w Wojewódzkim Wielospecjalistycznym Centrum Onkologii i Traumatologii im. M. Kopernika w Łodzi. Innowacyjne narzędzie ma umożliwić ustrukturyzowanie notatek medycznych, co pozwoli na monitorowanie kluczowych wskaźników jakości opieki nad pacjentkami z rakiem piersi. Do projektu zaprosiliśmy jeden z polskich startupów medycznych, a dotychczasowe wyniki są bardzo obiecujące. Mamy również na koncie udane implementacje technologii speech2text, platform monitorowania wizyt oraz standaryzacji zaleceń dla pacjentów, co potwierdza, że sięgamy po wiele technologii z naszego rodzimego rynku.

W jaki sposób startupy mogą nawiązać współpracę z tak dużymi firmami jak Novartis? Jak wygląda proces decyzyjny, dzięki któremu wybierane i testowane są przełomowe rozwiązania?

Ścieżek jest wiele, najczęściej są to prezentacje lub kontakty nawiązane przez programy akceleracyjne, inkubatory czy wydarzenia branżowe, np. w tym roku współorganizujemy serię wydarzeń Innovate Health w ramach Thursday Gathering Fundacji Venture Cafe Warsaw. To jedna z okazji do rozmów i przedstawienia nam nowych pomysłów.

Proces decyzyjny dotyczący wyboru i testowania nowych rozwiązań jest wieloetapowy. Początkiem tej ścieżki jest szczegółowe zdefiniowanie wyzwania, które możemy wspólnie zaadresować. Dla nas podstawą każdego projektu jest zrozumienie potrzeb odbiorcy, tego jak chcemy mu pomóc i w jakim zakresie możemy poprawić jego rzeczywistość. Oferując rozwiązania dla sektora ochrony zdrowia chcemy mieć absolutną pewność, że dostarczamy wartość dla wszystkich zaangażowanych stron, a rozwiązanie, które wdrożymy zapewnia najwyższe standardy jakości i bezpieczeństwa.

Jeśli ten etap przebiegnie pomyślnie startupy otrzymują możliwość realizacji wdrożenia pilotażowego, jest to faza testowania rozwiązania w realnych warunkach, która pozwala na ocenę skuteczności, wpływu innowacji. Na bieżąco również analizujemy dane i zbieramy feedback od użytkowników, co jest kluczowe dla oceny wyników zdrowotnych i dalszego rozwoju produktów. Po udanym pilotażu, rozwiązania mogą być wdrażane na większą skalę.

Jaką rolę w ekosystemie innowacji chce odgrywać Novartis w najbliższych latach?  

Novartis ma jasno określoną wizję swojej roli w ekosystemie na najbliższe lata. Naszym celem jest stałe dostarczanie innowacyjnych terapii, umacnianie swojego zaangażowania w obszarze rozwiązań cyfrowych dla ochrony zdrowia i stawanie się firmą napędzaną real-world data, co pozwoli na przyspieszenie procesu opracowywania nowych leków oraz wzmocnienie naszej pozycji w sektorze opieki zdrowotnej.

Koncentrujemy się na budowaniu ekosystemu innowacji, który wymaga partnerstwa i wspólnego, odpowiedzialnego wdrażania zmian. Dlatego też, nawiązujemy strategiczne współprace z przedstawicielami świata technologii, nauki oraz sektora publicznego. Wspólnie chcemy stworzyć środowisko, które będzie sprzyjać wymianie wiedzy i doświadczeń, a także maksymalizować potencjał płynący z rozwiązań cyfrowych i sztucznej inteligencji. Głęboko wierzymy, że w sektorze ochrony zdrowia nie da się osiągnąć sukcesu działając w pojedynkę, dlatego jesteśmy przekonani, że łącząc siły możemy się przyczynić do realnych zmian, z których skorzystają wszyscy pacjenci.

Dziękujemy za rozmowę. 

Partnerami programu są: Novartis, Venture cafe, BioForum, Klaster LifeScience Kraków, Lawmore, EIT Health, a4bee, Instytut Nenckiego, AI w Zdrowiu, Instytut Matki i Dziecka.  

Europejskie fundusze, które dołączyły do programu to: 415C, heal.capital, HealthCap, Karista, Soffinova Partners. W programie będą też zaangażowane polskie fundusze venture capital. 

Więcej informacji o programie Healthcare Investment Hub dostępnych jest na dedykowanej stronie.