Aport, czyli wkład niepieniężny do spółki – jak prawidłowo wnieść

W startupach technologicznych najcenniejszym aktywem rzadko są pieniądze. Wartość takich spółek zwykle budują: prawa do oprogramowania czy know-how. Nic więc dziwnego, że wielu founderów wnosi te składniki jako aport do spółki. I tutaj pojawia się pytanie – jak zrobić to poprawnie, żeby wspólnicy byli bezpieczni, spółka faktycznie nabyła prawa, a inwestor nie wycofał się po due diligence?

Czym jest aport i dlaczego jest kluczowy w startupach?

Aport to wkład niepieniężny, czyli prawo, które ma określoną wartość majątkową, dodatkowo:

• jest realne,

• może być przeniesione na spółkę w celu pokrycia wartości udziałów przysługujących wspólnikowi.

Należy przy tym pamiętać, że w przypadku spółek osobowych (z wyłączeniem akcjonariuszy w spółce komandytowo-akcyjnej) aport jest szerszym pojęciem, ponieważ obejmuje również świadczenia np. usług.

Aby dany składnik mógł zostać wniesiony jako aport, musi spełnić kilka warunków. Najłatwiej te kryteria ująć w następujący sposób:

• musi mieć realną wartość majątkową,

• musi dać się wycenić i wpisać do bilansu (tzw. zdolność bilansowa),

• musi być zbywalne, na przykład osobiste prawa autorskie są niezbywalne, więc nie mogą być aportem,

• musi istnieć w obrocie prawnym (możliwość ustanowienia takiego prawa), 

• musi nadawać się do egzekucji.

Co więc, może być aportem w startupach technologicznych? Przykładem może być patent na wynalazek, prawa ochronne na znak towarowy, a więc często logotypy startupu, know-how, majątkowe prawa autorskie np. do programu komputerowego, layoutu etc.

Aport jest szczególnie ważny, ponieważ:

• pozwala formalnie potwierdzić, że to spółka jest właścicielem technologii,

• umożliwia founderom objęcie udziałów bez wpłaty gotówki,

• porządkuje kwestie prawne przed wejściem inwestora.

Należy jednak pamiętać, że w przypadku spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy (a więc mowa o spółkach zakładanych przez S24) na pokrycie kapitału zakładowego wnosi się wyłącznie wkłady pieniężne (!). 

Weź udział w webinarze z sesją Q&A i uzyskaj odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące prawnych aspektów Twojej firmy!

Podczas webinaru poruszymy najważniejsze dla founderów tematy: legal due diligence, wybór formy prawnej startupu oraz nazwy firmy bez ryzyka kosztownego rebrandingu, a także wnoszenie aportem własności intelektualnej czy ESOP-y.

Webinar poprowadzą prawniczki z kancelarii Lawmore: Aleksandra Maciejewicz i Paula Pul.

Zarejestruj się

Opis naszego aportu powinien być zatem konkretny, żeby było oczywiste to, że nie jest to kod źródłowy jakiegokolwiek programu, a tego konkretnego. Z drugiej strony, należy pamiętać, żeby opis i dokumentacja nie były jednak zbyt szczegółowe, ponieważ umowa spółki jest dostępna do wglądu w aktach rejestrowych spółki, a przecież nie chcemy tutaj za dużo zdradzać, szczególnie naszej konkurencji.

4. Przekaż spółce faktyczną kontrolę nad IP

Przykładowo, pamiętaj o:

• przekazaniu repozytorium,

• przekazaniu kluczy, dostępów i haseł,

• przeniesieniu kont w narzędziach (np. AWS),

• udokumentowaniu know-how,

• przeniesieniu praw do oznaczeń graficznych i pozostałych elementów brandingu.

5. Zadbaj o poufność

Jeżeli know-how ma zostać wniesione aportem i stanowić tajemnicę przedsiębiorstwa. To wymagane są:

• poufność,

• ograniczenia dostępu,

• procedury bezpieczeństwa.

Jakie są największe ryzyka przy wnoszeniu do spółki np. praw do kodu, znaku towarowego czy know-how?

• brak przeniesienia praw od współtwórców (np. CTO zakłada repozytorium, kilka osób bierze udział w procesie tworzenia kodu, ale nikt nie podpisał przeniesienia praw, a dodatkowo osoby te są na umowach np. b2b),

• know-how nie jest realnie zabezpieczone – brak zawarcia umów o zachowaniu poufności, brak procedur co utrudnia, a nawet uniemożliwia zakwalifikowanie jako tajemnicę przedsiębiorstwa, w konsekwencji taki wkład może być bezwartościowy,

• niezarejestrowany logotyp – możesz wnieść prawa do niezarejestrowanego oznaczenia, ale inwestor może wymagać rejestracji, bez niej ochrona logotypu jest słabsza,

• open source bez znajomości licencji, np. ograniczenia w licencjach open-source nie pozwalające na komercyjne wykorzystywanie. 

• Poznaj wykorzystywane licencje open-source i ich ograniczenia.

Słowniczek najważniejszych pojęć:

• Aport – wkład niepieniężny.

• Utwór – każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, np. znak towarowy, program komputerowa, dokumentacja (przy spełnieniu tych przesłanek).

• Pola eksploatacji – sposoby korzystania z utworu, np. drukowanie, nagrywanie, zwielokrotnianie, więc jeżeli prawa mają być przenoszone na Ciebie lub Twoją spółkę – zastanów się w jakim zakresie (na jakich polach) chcesz korzystać z utworu (także w przyszłości, mając na uwadze ewentualne plany rozwoju).

• Know-how – wiedza techniczna, handlowa, organizacyjna, finansowa etc., która jest unikalna dla danego przedsiębiorstwa. 

---

Autorka: Milena Balcerzak – radca prawny, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie. Specjalizuje się w prawie nowych technologii oraz prawie własności intelektualnej ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień licencyjnych dotyczących oprogramowania komputerowego.