European Women in VC i Unconventional Ventures, przy współpracy z m.in. Dealroom, Google for Startups, UBC, Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju, EY i PFR Ventures, stworzyły raport „Funding in the CEE Region through the lens of gender and positive impact”. Ma on na celu pokazanie jak płeć twórcy start-upu wpływa na zdobywanie finansowania i przychody biznesu w regionie Europy Środkowo – Wschodniej. Wzięto pod uwagę zatem dane z ekosystemów w Estonii, na Łotwie, Litwie, w Czechach, na Węgrzech, w Polsce, Słowacji, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii, Chorwacji, Czarnogórze, Rumunii, Serbii, Słowenii i Macedonii Północnej. 

Rynek start-upowy w Europie Środkowo – Wschodniej to wciąż męski świat 

Dość powiedzieć, że w ubiegłym roku start-upy, których founderkami były kobiety pozyskały 1% inwestycji w regionie. 4% środków pieniężnych trafiło do zespołów mieszanych, a aż 94% do inicjatyw rozwijanych przez mężczyzn. Nie był to bynajmniej rok wyjątkowy, gdyż od 2016 r. „kobiece” start-upy pozyskują średnio 2% inwestycji rocznie.  

Łącznie w ciągu ostatnich pięciu lat w start-upy technologiczne Europy Środkowo – Wschodniej zainwestowano 2,47 mld euro. Tylko nieco ponad 2% z tej kwoty trafiło do kobiecych inicjatyw, a 9% do zespołów mieszanych. Problemem są też mniejsze kwoty, którymi inwestorzy wspierają biznes tworzony przez panie. Męskię inicjatywy otrzymywały w fazie seed finansowanie w wysokości średnio 340 tys. euro. Zespoły zarządzane przez kobiety zdobywały zaś średnio 270 tys. euro.  

Być może wpływ na taki stan rzeczy ma fakt, że spośród aktywnych funduszy w Europie Środkowo-Wschodniej, aż 85% inwestorów VC to mężczyźni, a na poziomie Partnerów w funduszach VC liczba ta sięga 93%. Uwagę na to zjawisko zwróciła w rozmowie z nami Katarzyna Wierzbowska, współtwórczyni i członek zarządu funduszu VC Black Swan. 

- Przyczyn tego należy upatrywać w ogromnej maskulinizacji branży VC i aniołów biznesu. Bo w Europie tylko 5% aniołów to kobiety. To pokazuje, że istnieją jakieś nieświadome, a może i świadome uprzedzenia. Mężczyźni wspierają męskie przedsięwzięcia. W naszym przypadku około 30% zgłaszających się do nas projektów, to projekty prowadzone przez kobiety, ale jest to rosnący odsetek. I w portfolio Black Swan rośnie liczba kobiecych projektów, które otrzymały już finansowanie – wskazała Katarzyna Wierzbowska.  

Co ciekawe, według raportu “Funding in the CEE Region…”, start-upy tworzone przez kobiety generują większy dochód z każdego zainwestowanego euro i osiągają znacząco lepsze wyniki pod względem produktywności kapitału - nawet o 96%.  

- Reprezentacja kobiet na poziomie inwestorów i funduszy venture capital skutkuje bardziej zróżnicowanym portfelem inwestycji, podczas gdy reprezentacja kobiet na poziomie przedsiębiorstw jest podstawowym warunkiem innowacji, katalizującym wzrost gospodarczy, produktywność i spójność społeczną Europy. Niestety, obserwujemy niedostateczną reprezentację kobiet w kilku obszarach rynku pracy w całej Europie, co dotyczy szczególnie sektora technologicznego, gospodarki cyfrowej, Przemysłu 4.0, a także energetyki. Reprezentacja kobiet jest niska na wszystkich szczeblach, począwszy od pracowników, liderów korporacji i przedsiębiorców, co dodatkowo pokazuje niniejszy raport – wskazała w przedmowie do raportu Mariya Gabriel, Komisarz UE do spraw Innowacji, badań naukowych, kultury, edukacji i młodzieży.  

- Pożegnawszy się właśnie z rokiem 2020, europejski sektor technologiczny może poklepać się po plecach. Fundusze venture capital są na blisko rekordowych poziomów prawie 40 miliardów euro. Spojrzenie na VC i rynek start-upów przez pryzmat płci to jednak inna historia. Historia niewidzialnych kobiet. Liczba i wielkość funduszy VC kierowanych przez kobiety, firm i projektów pozostały na niezmienionym poziomie jednocyfrowym odsetku – wskazują Kinga Stanisławska i Marzena Bielecka, założycielki European Women in VC i partnerki zarządzające w Experior VC.  

Raport wskazuje także pozytywne trendy. Estonia ma najwyższy odsetek zespołów mieszanych i założonych przez kobiety niż jakikolwiek inny kraj europejski poza Wielką Brytanią. Kraje bałtyckie i półwyspu Bałkańskiego mogą pochwalić się wyższym odsetkiem kobiet, które założyły i współtworzyły start-upy niż wiele uznanych europejskich ekosystemów technologicznych. Polska zaś uznawana jest za kraj, który ma największą szansę na poprawę statystyk dotyczących kobiet w start-upach w regionie Europy Środkowo-Wschodniej. 

- Długotrwałą zmianę można osiągnąć jedynie poprzez zajęcie się niedostateczną reprezentacją kobiet na różnych poziomach łańcucha wartości, zaczynając od edukacji, zachęcając młode dziewczęta do studiowania nauk ścisłych, technologii, inżynierii i matematyki (STEM). Musimy również pobudzić ich zainteresowanie finansami i biznesem, tworząc szereg utalentowanych kobiet w zakresie innowacji biznesowych, a także zaszczepiać kobietom pewność, że zostaną inwestorami, zaczynając jako anioły biznesu, a później gromadząc własne fundusze. Uznane podmioty publiczne i prywatne, w tym organizacje innowacyjne lub inwestorzy, mają do odegrania rolę w rozpoznawaniu potencjału kobiet i talentów, określaniu priorytetów ich reprezentacji i zmniejszaniu różnic między płciami – wskazała cytowana wcześniej Mariya Gabriel.  

- Mocno wierzymy w pozytywną rolę różnorodności w firmach technologicznych. W czterech z sześciu naszych inwestycji w zespole założycielskim są kobiety. W jednym przypadku (Attention Insight) niezastąpionym prezesem jest Kamilė Jokubaitė – stwierdził Artur Banach, partner w Movens Capital. 

Zapraszamy do zapoznania się z całością raportu, który znajdziecie na stronie oraz z mapą firm założonych i/lub prowadzonych przez kobiety w polskim ekosystemie start-upowym, stworzoną przez Dealroom oraz PFR.