W 2020 r. globalna gospodarka kosmiczna była warta 447 mld dolarów. Przodują Amerykanie, ale drugą pozycję na świecie ma europejski przemysł kosmiczny – jego wartość została oszacowana na 53-62 mld euro. Z kolei wielkość rodzimego rynku związanego z technologiami kosmicznymi, Polska Agencja Kosmiczna w 2020 r. szacowała na 331 podmiotów. Jeśli chodzi o jego wartość, to w ujęciu wąskim – rozumianym jako firmy bezpośrednio związane z technologiami kosmicznymi – wynosi 7,3 mld złotych.  

Obszary, w których działają polskie start-upy, to przede wszystkim automatyka, robotyka i systemy sterowania. Drugim najczęściej wskazywanym obszarem jest wykorzystanie danych satelitarnych, a następnie oprogramowanie. Dlatego fundacja Startup Poland stwierdziła, że warto zbadać te najnowsze firmy technologiczne zajmujące się kosmicznymi działaniami. Raport “Kosmos 2022” powstał we współpracy z Agencją Rozwoju Przemysłu, Polską Agencją Kosmiczną oraz firmami Etatem i ICEYE – polsko-fińskim start-upem z branży kosmicznej, który na początku roku otrzymał ponad pół miliarda złotych dofinansowania.  

– Przemysł kosmiczny w Polsce jest teraz w dość przełomowym momencie – kiedy skończyły się już preferencyjne warunki współpracy z ESA, kiedy mieliśmy czas na zdobywanie doświadczenia i nabywania kompetencji i tzw. „space heritage”. Teraz polskie firmy kosmiczne powinny w większym stopniu skoncentrować się na realizacji celów biznesowych i komercjalizować swoje rozwiązania. To dlatego postanowiliśmy zająć się tematem technologii kosmicznych – mówi Tomek Snażyk, prezes Startup Poland. 

Większość polskich firm sektora opierała początkowe działania na projektach realizowanych dla ESA. Są wśród nich takie, które rozwinęły swoje technologie na tyle, że mogą wejść w fazę komercyjną. Zdaniem ekspertów jednak dalszy rozwój sektora kosmicznego w Polsce będzie w dużej mierze zależał od tego, kiedy i w jakiej postaci zostanie uchwalony Krajowy Program Kosmiczny. To ten dokument określi rolę administracji państwowej czy wojska jako klienta polskich firm kosmicznych. 

Środki publiczne są najważniejsze 

Z badania Startup Poland wynika, że dotąd większość firm kosmicznych w Polsce korzystała z własnych środków. Spora część wskazała także na źródło kapitału w postaci krajowego akceleratora, a nieco mniej na lokalnego anioła biznesu. Przy tym w odpowiedziach firm widać wyraźnie, że rynek VC nie jest specjalnie zainteresowany inwestycjami w sektorze kosmicznym. Stosunkowo niewielka jest także obecność inwestorów branżowych. 

– Kosmos to obszar przeznaczony dla cierpliwych i wytrwałych inwestorów - z pewnością nie jest dobrym kierunkiem dla tych, którzy chcą w ciągu 2-3 lat wyjść z takiej inwestycji zwielokrotniając swoje zyski. A w takich instytucjach jak ARP, NCBR, czy PARP mamy inny cel. Generowanie zysku jest tu oczywiście również istotne, ale nasze inwestycje mogą mieć dłuższy horyzont czasowy i wesprzeć firmy w komfortowym, organicznym wzroście w tym niełatwym biznesie – mówi Paweł Pacek, Dyrektor Biura Rozwoju Technologii w Agencji Rozwoju Przemysłu 

Podsumowując dla naszego portalu raport, Tomasz Snażyk ze Startup Poland wskazał, że Polska ma jeszcze wiele do zrobienia, aby zbliżyć się do lepiej rozwiniętych rynków, także tych europejskich.  - Przy tym trzeba pamiętać, że Polska jest pełnoprawnym członkiem Europejskiej Agencji Kosmicznej od zaledwie 10 lat. To naprawdę krótki okres, ale w dużej mierze udało się go wykorzystać do budowy naszego krajowego „space heritage”, czyli swego rodzaju zbioru doświadczeń związanych z działalnością w kosmosie, bez których nie sposób zbudować dobrze funkcjonującego sektora kosmicznego. Warto przy tym podkreślić, że rozwój sektora kosmicznego to wcale niełatwe zadanie – technologie kosmiczne są drogie, a ryzyko biznesowego niepowodzenia przy tak dużych nakładach jest wysokie. Sprzyja nam jednak moment dziejowy, w którym akurat się znaleźliśmy. Globalny sektor kosmiczny zmienia się i coraz bardziej demokratyzuje - wyjaśnia. 

O o perspektywach rozwoju tego rynku, a także barierach, jakie przed nim stają można przeczytać w najnowszym raporcie “KOSMOS 2022” dostępnym na stronie: kosmos.startuppoland.org. 

Kosmos bada też PARP 

Szerzej przemysł lotniczo-kosmiczny z perspektywy zatrudnienia bada Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, w ramach Branżowego Bilansu Kapitału Ludzkiego dla sektora przemysłu lotniczo-kosmicznego, realizowanego we współpracy z Sektorową Radą ds. Kompetencji Przemysłu Lotniczo-Kosmicznego. Badanie miało na celu zwiększenie wiedzy na temat stanu i kierunków rozwoju kadr w sektorze i związanego z nim zapotrzebowania na kompetencje, a także określenie determinujących go wyzwań. 

Szczegółowe wnioski z raportu zostaną przedstawione na webinarze z cyklu „Branżowy Bilans Kapitału Ludzkiego”, który odbędzie się 19 maja 2022 r. o godz. 10:00 na stronie PARP, ale przedstawiła już pierwsze dane – przede wszystkim branża zwraca uwagę na problemy z zatrudnieniem – szczególnie na stanowiskach technicznych i inżynierskich - 60% pracodawców, którzy przeprowadzali rekrutację, miało problemy związane z tym procesem. Częściej trudności rekrutacyjnych doświadczali przedsiębiorcy średnich i dużych firm. Biorą się one w głównej mierze z wysokiego kompetencyjnego progu rozpoczęcia kariery na stanowiskach pracy w branży. Dla większości z kluczowych stanowisk wymagane jest wykształcenie wyższe na kierunku ścisłym lub związanym z branżą.