Z tego artykułu dowiesz się, że:

• współcześnie obowiązki CEO są tak rozległe, że trudno jest wskazać jedno kompendium wiedzy dla menedżera;
• do kluczowych umiejętności osób pełniących funkcje zarządcze zaliczyć należy znajomość rachunkowości i finansów;
• informacje niezbędne dla bycia skutecznym CEO czerpać można z profesjonalnych szkoleń, oferowanych m.in.przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorstw (PARP);
• kluczowe staje się poznawanie alternatywnych sposobów zarządzania i tworzenia modeli biznesowych – wiedzę o nich można znaleźć w rekomendowanych publikacjach książkowych;
• szkolenia, kursy i literatura to nie wszystko – utrzymywanie kontaktu z innymi liderami zapewnia dostęp do nowych idei i przykładów opartych na doświadczeniu.

W polskim systemie prawno-gospodarczym termin CEO nie ma jasnej definicji. Z reguły z tego tytułu korzystać mogą dyrektorzy generalni, czyli osoby sprawujące najwyższe funkcje kierownicze w firmach. Z drugiej strony termin ten przypisywany może być także prezesom zarządu spółek – a biorąc pod uwagę praktykę, często odnajdywany jest również w CV osób, które prowadzą jednoosobowe działalności gospodarcze.

Menedżerowie zawsze potrzebują odpowiednich kompetencji, aby mogli pełnić swoje role. To właśnie od tych osób w dużej mierze zależy, nie tylko sposób zarządzania, panująca kultura organizacyjna i tożsamość korporacyjna, ale przede wszystkim wyznaczanie nowych kierunków rozwoju firmy. Jakie zmiany wdrożyć do obecnego łańcucha produkcyjnego? Jak zoptymalizować sprzedaż mniej udanego projektu? W jaki sposób rozwinąć nowe projekty i zintensyfikować wzrost? Te i wiele innych podobnych pytań znajduje się w głowach CEO, a ich działania mają bezpośredni wpływ na sukces bądź porażkę przedsiębiorstwa.

O czym powinien wiedzieć każdy CEO?

Coraz ważniejszą dziedziną wiedzy, niezbędną dla prawidłowego funkcjonowania firm jest polityka rachunkowości. Prowadzenie ksiąg rachunkowych, wycena aktywów, planowanie źródeł finansowania i kapitału zakładowego, planowanie roku obrotowego, system przetwarzania danych i wiele innych czynności, wymaga znajomości zagadnień z zakresu rachunkowości. Istotne stają się także prawne i pozaprawne obowiązki dotyczące zarządzania spółką, jej dokumentacją, a także ustalania polityki zarządu.

Dla wielu osób rozwijanie wiedzy i umiejętności z zakresu rachunkowości mogą być  utrapieniem. W przypadku mniejszych firm wszystkie kwestie związane z obrazowaniem sytuacji majątkowej i finansowej podmiotu są oddelegowywane do zewnętrznego biura rachunkowego. Większe firmy często decydują się na własny dział rachunkowości. To oczywiście mogą być jak najbardziej słuszne decyzje, jednakże odpowiedzialny za rozwój biznesu CEO powinien orientować się również w tej dziedzinie. 

Kolejną niezwykle ważną dla każdego przedsiębiorstwa dziedziną wiedzy jest funkcjonowanie procesów budżetowania. Co obejmuje? W skład procesu budżetowania spółki wchodzi projektowanie, tworzenie, zatwierdzanie i kontrolowanie wykonania postanowień budżetowych. To zagadnienie ma więc z jednej strony charakter performatywny (wyznaczanie nowych celów), z drugiej zaś kontrolno-egzekucyjny i osadzone jest w dłuższym horyzoncie czasowym. Zwykle budżet firmy zatwierdzany jest pod koniec roku kalendarzowego, a proces prognozowania jego ostatecznego wymiaru powinien rozpoczynać się najpóźniej po I kwartale. Podczas opracowywania planów budżetowania konieczna jest znajomość wielu wskaźników, w tym np. wskaźnika rentowności czy płynności finansowej. Bez umiejętnej oceny bieżącego stanu finansów firmy, spółka taka prędzej czy później zacznie borykać się z problemami. Wiele przydatnych informacji dotyczących finansów, rynków i przedsiębiorczości można znaleźć np. na stronie Narodowego Banku Polskiego, a także w poniższej części artykułu, dotyczącej kursów oraz szkoleń dla CEO i nie tylko.

Najważniejsze umiejętności współczesnego CEO

Prawie każdy kluczowy dla firmy aspekt może być realizowany poprzez wyspecjalizowany, profesjonalny, odrębny dział. Są jednak takie umiejętności, które powinien mieć CEO bez względu na to, czy jest dyrektorem generalnym w firmie z sektora paliwowego i wydobywczego, czy też prezesem spółki z o.o. rozwijającym sieć lokalnych klubów fitness. 

Do grona tych najważniejszych umiejętności zalicza się wiedza o finansach. 

Z badań wynika, że dla stanowiska CEO najbardziej przydaje się posiadanie doświadczenia w pracy jako dyrektor finansowy. Pomiędzy 2002 a 2012 rokiem odsetek osób na stanowisku CEO z powyższym doświadczeniem zawodowym podwoił się w ujęciu globalnym. Bardzo widoczne jest to także na rynku brytyjskim – w gronie 100 spółek notowanych na London Stock Exchange z największym poziomem kapitalizacji aż o połowę wzrósł wśród nich odsetek prezesów spółek z doświadczeniem w finansach i rachunkowości. 

Kursy i szkolenia dla CEO – gdzie szukać i czego szukać?

Jednym z najważniejszych pytań, szczególnie stojących przed młodymi osobami, rozpoczynającymi dopiero własną działalność, jest to, skąd czerpać wiedzę? Pierwszym polecanym sposobem są szkolenia i kursy. Przyjrzeć można się m.in. ofercie PARP. W Bazie Usług Rozwojowych, znaleźć można propozycje szkoleń, również z zakresu rachunkowości. 

Współcześnie rynek szkoleniowy jest bardzo bogaty i zapewnia renomowane, profesjonalne kursy i szkolenia. Należy pamiętać, że w wielu przypadkach można uzyskać dofinansowanie na ten cel. Wybrane szkolenia realizowane są w oparciu o Fundusze Europejskie. Szkolenia dla firm dostępne są także w ramach projektu Inteligentny Rozwój. Członkowie zarządu spółek, które planują emisję papierów wartościowych na giełdzie, powinni zapoznać się z wieloma materiałami edukacyjnymi, dostępnymi na oficjalnej stronie warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych. Skorzystać mogą też ze szkoleń organizowanych w ramach Szkoły Giełdowej. 

Przedsiębiorcy mogą szukać także kursów na stronach organizacji regionalnych: samorządów, Wojewódzkich i Powiatowych Urzędów Pracy, Izb Handlowo-Gospodarczych, czasem prywatnych i państwowych szkół wyższych oraz instytucji prywatnych, działających we współpracy z samorządem regionalnym. 

Książki, które pomogą w zarządzaniu i nie tylko

Co do tego, że czytanie rozwija, nie ma żadnych wątpliwości. Często jednak zastanawiamy się, po którą lekturę warto sięgnąć, mając ograniczone zasoby czasowe. Osoby prowadzące firmy mogą być zainteresowani propozycjami z zakresu zarządzania. Przydadzą się zarówno publikacje akademickie, jak i książki o charakterze szkoleniowym, całościowo obrazujące dany problem, np. „Zarządzanie w XXI wieku – wyzwania”, autorstwa Petera Druckera. Autor rozważa, jak zarządzanie biznesem będzie wyglądać w przyszłości, które metody wydają się rozwojowe i najbardziej efektywne, a z których z kolei już raczej nie będziemy korzystać. Podobną lekturą jest „Efektywne zarządzanie. Jak skutecznie podejmować decyzje, budować strukturę firmy i wykorzystywać czas” autorstwa Heike Bruch i Sumantry Ghoshal. Książka w pewien sposób stara się podważyć obecnie istniejące przekonania na temat zarządzania kapitałem (każdym, nie tylko finansowym) w firmie. Zwraca także uwagę na przyczyny niskiej skuteczności zarządzania czasem. Wartą polecenia lekturą będzie także „Tworzenie modeli biznesowych. Podręcznik wizjonera” – Alexander Osterwalder oraz Yves Pigneur. To książka pełna nieoczekiwanych pomysłów i intelektualnych wyzwań z zakresu tworzenia modeli biznesowych.

W zakresie rachunkowości bardzo ważne staje się zapoznanie z takimi publikacjami jak „Rachunkowość zarządcza. Od kosztów do wartości” autorstwa Moniki Łady, które pozwolą na poznanie praktycznych metod, zwiększających efektywność wykonywanych działań. Warto także być na bieżąco, w związku z czym rekomendować można książki obrazujące bieżące zmiany w prawie i biznesie. Dobrym przykładem będzie „Polityka rachunkowości 2020” Katarzyny Trzpioły i Katarzyny Brzozowskiej.  

Zwiększanie efektywności pracy – polecane lektury

Zarządzanie firmą nie ogranicza się wyłącznie do poznania aspektów teoretycznych. Dla osób zarządzających przedsiębiorstwem ważne jest także posiadanie odpowiednich wzorców. Czasem warto poznać sposób myślenia innych, którzy odnieśli sukces. Książka „Zarządzanie Ameba” to spojrzenie na zupełnie inne zarządzanie firmą i kapitałem. Autor, doktor Inamori Kazuo, jest japońskim przedsiębiorcą, który m.in. w ciągu dwóch lat uratował japońskie linie lotnicze przed stanem upadłości i zmienił w firmę przynoszącą zyski.

Warto również sięgnąć po nieco „lżejszą”, lecz przydatną na co dzień lekturę – „4-godzinny tydzień pracy”. Większości osób perspektywa pracy w krótkim wymiarze czasu kojarzy się z lenistwem lub brakiem profesjonalizmu. Przekaz autora, Tima Ferrissa, jest jednak zupełnie odmienny. Inną rekomendowaną publikacją poruszającą podobną tematykę jest „7 nawyków skutecznego działania” Stephena Covey’a – jednego z najbardziej wpływowych Amerykanów według tygodnika Time w 1996 roku.

Czasem warto zapoznać się również z sukcesami i porażkami wielkich korporacji, aby zobaczyć alternatywne sposoby adaptowania strategii firmy pod bieżące wyzwania. W tym zakresie polecić można „Starbucks” (Howard Schultz, Joanne Gordon) oraz „Drogę Toyoty” (Jeffrey K. Liker), która zrewolucjonizowała podejście do tzw. lean management. 

Przede wszystkim kontakt z ludźmi 

Wbrew pozorom wiedza zaczerpnięta z książek i ze szkoleń, choć jest kluczowa, nigdy nie będzie w pełni wystarczająca. Potrzebny jest prawdziwy kontakt z innymi ludźmi, od których można się wiele nauczyć. Wymiana własnych doświadczeń może prowadzić do nowych wniosków i obopólnych korzyści, dlatego warto skorzystać z bezpłatnych programów mentoringowych dostępnych na rynku. Jednym z nich jest Sieć Mentorów PFR, do którego możesz aplikować do 17 grudnia 2019 r. i odbyć 2-3 spotkania z wybranym ekspertem z puli 52 doświadczonych menedżerów. Budowanie sieci kontaktów jest naturalnym sposobem na zdobycie wiedzy od bardziej doświadczonych osób. Warto na tej płaszczyźnie wykorzystać także dobrodziejstwa współczesnych technologii. Portale takie jak LinkedIn czy GoldenLine oferują znalezienie osób, które pracują w interesujących nas obszarach biznesowych.