Z tego artykułu dowiesz się:

• jaką formę prawną wybrać do prowadzenia swojego biznesu;
• jakie decyzje i informacje należy przygotować przed rejestracją przedsiębiorstwa;
• gdzie i jak zarejestrować firmę;
• jak zdobyć finansowanie na ten cel.

Jaką formę prawną wybrać?

Wybór formy prawnej dla własnego biznesu jest jedną z pierwszych i kluczowych decyzji, która ma wpływ na sposób, czas, koszty założenia oraz sposób funkcjonowania firmy. Twoja decyzja każdego dnia będzie wpływać na to, jak działać będzie prowadzone przez Ciebie przedsiębiorstwo – wysokość opodatkowania, sposób rozliczania, odpowiedzialność za jej prowadzenie, sposób podejmowania decyzji, podział zysków oraz czy będziesz ponosić odpowiedzialność osobistą za zobowiązania firmy.

Jeśli chcesz założyć firmę do wyboru masz kilka form prawnych. Są to:

• jednoosobowa działalność gospodarcza;
• spółka cywilna;
• spółki prawa handlowego, w tym:
  • spółki osobowe (spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa);
  • spółki kapitałowe (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna).

Jednoosobowa działalność gospodarcza to najbardziej popularna w Polsce forma, na jaką decydują się przedsiębiorcy zakładający własne firmy. Poza prostotą i wygodą do korzyści prowadzenia biznesu w ten sposób zaliczają się także:

• brak kosztów rejestracyjnych i wymaganego kapitału na start;
• możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości;
• możliwość skorzystania z preferencyjnych składek ZUS przez 24 miesiące od rozpoczęcia działalności oraz ulgi na start tzw. małego ZUS-u (zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez 6 miesięcy kalendarzowych od dnia podjęcia działalności gospodarczej).

Spółka cywilna to, w uproszczeniu, działalność gospodarcza zakładana przez więcej niż jedną osobę. Ta forma jest najwygodniejsza dla tych, którzy nie chcą prowadzić biznesu w pojedynkę, ale dalej chcą korzystać z ulg i prostoty charakterystycznej dla jednoosobowej działalności gospodarczej. 

Decydując się na jedną z tych form, masz możliwość skorzystania ze wsparcia na start w formie atrakcyjnej pożyczki „Pierwszy biznes – Wsparcie w starcie: Pożyczka na podjęcie działalności gospodarczej”. W ramach tego programu możesz pozyskać nawet 90 tysięcy złotych na zakup sprzętu, towarów i usług, które ułatwią Ci pierwsze kroki we własnym biznesie.

Spółki prawa handlowego są dużo bardziej skomplikowanymi formami prawnymi. Ich założenie wiąże się ze spisaniem umowy założycielskiej, czasem w formie aktu notarialnego, oraz opłatą rejestracyjną – różnią się one w zależności od formy prawnej zakładanej spółki. Niektóre z nich, jak np. spółka partnerska, mogą zostać założone przez osoby wykonujący wolny zawód (w rozumieniu kodeksu spółek handlowych, Art. 88), którymi są np. architekci, lekarze, aptekarze czy tłumacze przysięgli. Ograniczenia mogą również wynikać z obszaru, w której chcesz prowadzić biznes – chcąc prowadzić firmę z sektora finansowego nie możesz tego zrobić w formie jednoosobowej działalności gospodarczej, a w przypadku niektórych z nich (np. banki lub towarzystwa ubezpieczeniowe) prawo określa jedną konkretną formę prawną. Zanim zdecydujesz się na założenie, którejś z form spółek prawa handlowego, skorzystaj z porady prawnej i księgowej.

Założenie firmy – krok po kroku

Jeżeli myślisz o założeniu firmy, bo chcesz rozwijać innowacyjny projekt i szukasz sposobu na pozyskanie kapitału, możesz skorzystać z wielu form wsparcia. Jedną z nich jest „Pożyczka dla innowacyjnych firm”. To inicjatywa, dzięki której masz szansę otrzymać nawet 20 mln złotych na sfinansowanie działań rozwojowych R&D, tworzenie nowych produktów lub pozyskać kapitał obrotowy na bieżące potrzeby (np. na wydatki związane z przygotowaniem do realizacji lub realizacją kontraktów).

Jeżeli natomiast poza kapitałem, szukasz także dostępu do know-how sprawdź oferty funduszy inwestycyjnych (funduszy VC) zainteresowanych projektami na bardzo wczesnym etapie rozwoju, które poza finansowaniem (do 4 mln zł) pomogą Ci swoją wiedzą i doświadczeniem na wielu polach biznesowych, takich jak: księgowość i finanse, aspekty prawne, marketing, sprzedaż oraz rozwój biznesu.

Przedtem jednak – już po dokonaniu wyboru najbardziej odpowiedniej dla Ciebie formy działalności – musisz ją formalnie zarejestrować. Wiąże się to z kilkom ważnymi decyzjami, które będą miały istotny wpływ na kształt Twojego biznesu. 

1. Wybierz formę opodatkowania

Jednoosobowe działalności gospodarcze i spółki cywilne obowiązuje podatek dochodowy od osób fizycznych PIT oraz podatek od towarów i usług – VAT (obowiązkowy jedynie dla spółek kapitałowych).

O ile podatek VAT płacisz podczas nabycia towaru lub usługi, o tyle w przypadku podatku PIT masz do wyboru kilka form opodatkowania:

1. Rozliczając się na zasadach ogólnych podatek PIT będzie wynosił 18% aż do kwoty 85 528 zł uzyskanego dochodu. Po przekroczeniu tej kwoty stawka wzrośnie do 32%.
2. Wybierając podatek liniowy, stawka jest stała niezależnie od tego ile zarobisz i wynosi 19% dochodu.
3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to forma, która jest zależna od tego, czym zajmuje się Twoja firma i może wynieść od 3% do 20%. W przypadku tej formy opodatkowania możliwe jest stosowanie wielu stawek równolegle.
4. Karta podatkowa to stała kwota w skali roku, niezależnie od tego ile zarobisz. Ten rodzaj podatku powstał z myślą przede wszystkim o usługach rzemieślniczych. Wysokość stawek jest ustalana co roku i zależy od tego ile osób zatrudnia firma, czym się zajmuje i gdzie się znajduje (liczba mieszkańców).

Wspólnicy spółek osobowych mają możliwość wybrania opodatkowania na zasadach ogólnych lub podatku liniowego. 

Inaczej jest w przypadku spółek kapitałowych:
Podatek CIT, który jest odpowiednikiem podatku PIT dla osób prawnych, obowiązuje w dwóch stawkach 15% i 19%. Przy czym stawka 15% przeznaczona jest dla firm, których przychód ze sprzedaży nie przekroczył 1,2 mln euro w skali roku. Ważne jest również to, że dochód spółki kapitałowej podlega podwójnemu opodatkowaniu - najpierw podatkiem dochodowym od osób prawnych CIT, a następnie zysk (wypłacany wspólnikom lub akcjonarjuszom w postaci dywidendy) jest opodatkowany ponownie stawką 19% podatku PIT. 

2. Znajdź właściwe kody PKD

Rejestrując firmę, wskazujesz także kody PKD (Polska Klasyfikacja Działalności). To sposób na określenie czym zajmuje się Twoja firma. We wniosku podajesz jeden kod główny, który najlepiej oddaje charakter prowadzonego przez Ciebie biznesu (przeważającą działalność gospodarcza) oraz kody dodatkowe (nie ma ograniczeń w ich liczbie). Na podstawie kodów PKD do Twojej działalności gospodarczej zostanie przypisany numer REGON.

3.  Wybierz biuro rachunkowe

Kolejnym pytaniem, na które musisz znać odpowiedź, jest miejsce przechowywania dokumentacji księgowej Twojej firmy. Wymaga to podjęcia decyzji czy chcesz zatrudnić księgowego lub skorzystać z usług biura rachunkowego.

W przypadku działalności gospodarczej możesz również zdecydować się na samodzielne prowadzenie księgowości. Księgowość internetowa jest bardzo popularna ze względu na to, że jest dużo tańsza niż księgowość tradycyjna, oferuje wygodny program do fakturowania oraz wysyłkę dokumentów do urzędu dostępną z każdego urządzenia.

4. Załóż konto firmowe

Rachunek firmowy nie jest obowiązkowy dla jednoosobowej działalności gospodarczej – do prowadzenia biznesu możesz używać konta prywatnego. Jeśli uznasz, że wygodniejsze jednak będzie dla Ciebie rozdzielenie finansów osobistych i firmowych, sprawdź który bank oferuje najlepsze warunki. Zwróć uwagę na:

• koszt prowadzenia rachunku, 
• opłatę za wydanie karty, 
• koszt wykonywania przelewów, 
• wypłaty z bankomatów,
• liczbę bankomatów w Twojej okolicy. 

Niektóre banki umożliwiają też otwarcie rachunku bankowego jeszcze przed założeniem firmy, co jest wygodną możliwością (w formularzu rejestracyjnym podajesz od razu docelowy numer rachunku bankowego).

5. Zgłoś do ZUS siebie oraz pracownika

Do wniosku rejestracyjnego możesz również dołączyć zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Drugą możliwością jest skontaktowanie się bezpośrednio z ZUS-em w ciągu siedmiu dni od rozpoczęcia prowadzenia działalności. W zależności od tego z jakich ulg będziesz korzystać i czy zgłaszasz tylko siebie, czy członków rodziny wypełnij i załącz formularz:

• ZUS ZUA – jeśli zgłaszasz się do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego,
• ZUS ZZA – jeśli zgłaszasz się tylko do ubezpieczenia zdrowotnego,
• ZUS ZCNA – jeśli zgłaszasz do ubezpieczenia zdrowotnego członka rodziny.

Jeżeli planujesz zatrudnić w swojej firmie pracowników na ich zgłoszenie do ZUS masz – podobnie jak w przypadku rozpoczęcia nowej działalności – siedem dni od daty zatrudnienia. 

Jako przedsiębiorcę może zainteresować Cię również możliwość skorzystania z pożyczki, która pozwoli Ci zatrudnić nowych pracowników i sfinansować utworzenie stanowiska lub kilku stanowisk pracy. Kwota wsparcia to nawet 6-krotność przeciętnego wynagrodzenia. Jeśli pracownicy zostaną w Twojej firmie na dłużej, możesz ubiegać się o jej umorzenie. 

Rejestracja firmy bez wychodzenia z domu

Jednoosobową działalność gospodarczą i spółkę cywilną możesz założyć bezpłatnie przez internet, wypełniając formularz CEIDG-1 on-line lub składając wypełniony formularz w wersji papierowej w Urzędzie Gminy właściwym dla miejsca prowadzenia firmy.

Jeśli korzystasz z konta bankowego przez internet, sprawdź czy Twój bank nie umożliwia Ci rejestracji firmy przez system bankowości elektronicznej. Pamiętaj, że po założeniu firmy tą drogą wymagana jest wizyta w ZUS oraz ewentualna osobna rejestracja VAT.

Założenie firmy w postaci, którejś ze spółek prawa handlowego jest bardziej złożone i w niektórych przypadkach wymaga wcześniejszej wizyty u notariusza (koszt uzależniony jest od kapitału zakładowego spółki i zaczyna się od kilkuset złotych), a następnie złożenia dokumentów rejestracyjnych w Krajowym Rejestrze Sądowym. Uproszczona rejestracja (w predefiniowanymi aktami notarialnymi) on-line możliwa jest dla spółki jawnej, spółki komandytowej oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Rejestracja w systemie to koszt 350 zł (wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz opłata za ogłoszenie pierwszego wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym).

Wspólnicy spółki cywilnej oraz spółek prawa handlowego w ciągu 14 dni od założenia firmy powinni złożyć także uzupełniony formularz PPC-3 i opłacić 0,5% od wkładu własnego. Po zarejestrowaniu firmy powinni także udać się do Urzędu Skarbowego właściwego dla miejsca prowadzenia firmy z formularzem VAT-R, żeby zgłosić firmę jako płatnika VAT. W przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych i spółek cywilnych, które zdecydują się być płatnikami VAT mogą wysłać formularz VAT-R jako załącznik do wniosku rejestracyjnego.

Choć w pierwszej chwili założenie własnej firmy może wydawać się skomplikowane, większość procedur została uproszczona i ograniczona, żeby przedsiębiorcy mogli w jednym miejscu on-line lub podczas jednej wizyty w urzędzie wypełnić wszystkie możliwe formalności i skupić się na swoim biznesie.