W zeszłym miesiącu opublikowaliśmy informacje o opublikowanym przez portal Sifted raporcie, według którego 1/3 europejskich firm zmniejszyła swoje wydatki na badania i rozwój. W tym tygodniu swój raport na ten temat opublikowało Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. To bardzo szczegółowa analiza, którą objęte zostały 1022 podmioty (kwestionariusze badań wysłano do ponad 3 tys.) realizujące projekty B+R w okresie trwającej od marca 2020 r. pandemii COVID-19. To projekty, które rozpoczęły się w okresie lat 2016 i 2021. 37% odpowiedzi pochodzi od jednostek naukowych, a 59% - od przedsiębiorstw (z czego 70% to firmy małe i średnie).  

7 na 10 projektów wymagało zmian, ale aż 37% badanych widzi pozytywne strony pandemii 

Większość prowadzących prace nad innowacjami uważa, że pandemia negatywnie dotknęła ich podmiotów – takiego zadania jest 62% badanych, na 21% COVID-19 zadziałał neutralnie, a 17% spośród badanych ocenia, że pandemia przyniosła pozytywne efekty dla ich działalności. 10% nie zauważyło żadnego wpływu koronawirusa na prowadzoną aktywność. Podobnie negatywnie postrzegany jest wpływ pandemii na projekty rozwojowe – 52% badanych odpowiedziało, że pandemia miała negatywny wpływ na działalność badawczą. 

Jeśli chodzi o problemy napotkane przez badaczy – różnice wynikają z tego, czy odpowiadający prowadzili działalność badawczo-rozwojową jako przedsiębiorcy, czy w ramach jednostki naukowej. Kierownicy projektów z przedsiębiorstw częściej wskazywali na zmiany bliższe ich działalności, związane z ekonomiką funkcjonowania i rynkiem (dotyczące np. spadku popytu, utraty klientów, redukcji zatrudnienia, wzrostu kosztów pracy) Kierownicy z jednostek naukowych częściej dostrzegali problemy związane z dostępem do infrastruktury, pracą zdalną i ograniczeniami, które powstały w wyniku zamknięcia granic (udział w programach naukowych, problemy z dostawami wyposażenia). 

71% kierowników projektów deklaruje, że była zmuszona dokonać zmian w realizowanych projektach B+R współfinansowanych przez Centrum. Najczęściej dotyczyły one harmonogramu prac w projekcie (52% wskazań). 

Przy wszystkich problemach nieomal 4 na 10 (37%) badanych widzi pozytywne impulsy pandemii w obszarze B+R. Wynikają one między innymi z poprawy organizacji i zarządzania projektami i nowych możliwości rynkowych wynikających m.in. z digitalizacji i wykorzystania potencjału rynku e-commerce (zobacz nasz tekst o rynku e-commerce w Polsce). 

Badacze obawiają się o przyszłość 

25% respondentów obawia się, że pandemia uniemożliwi wdrożenie lub komercjalizację wyników projektów. Częściej te obawy podzielają kierownicy z jednostek naukowych. Jednocześnie podobny odsetek ankietowanych zgłasza, że wyniki prowadzonych przez nich projektów mogą być niedopasowane do zmieniających się obecnie warunków rynkowych, a na rynku może pojawić się konkurencja. 

Znowu też pojawiają się pozytywnie myślący – według 27% ankietowanych pandemia stymuluje pracę nad nowymi produktami i usługami, a 21% postrzega ją jako szansę na wzmocnienie działań B+R i rozwój w tym obszarze. 

W ocenie NCBR zarówno bieżący rok, jak i kolejny będą trudnym okresem, niesprzyjającym inwestowaniu w innowacje - chociaż nie wszystkie branże będą odczuwały trudności w takim samym stopniu.  

Całość raportu znajdziecie na stronie NCBR.