Szkoły Pionierów PFR – jak venture building wspiera polskie startupy?

W połowie grudnia zakończyła się siódma edycja flagowego programu PFR – Szkoła Pionierów. Jego misją jest stymulowanie wzrostu liczby polskich innowatorów i tworzonych przez nich startupów. Jak przebiega ten kilkumiesięczny proces i czego uczy?

Historie Absolwentów Szkoły Pionierów PFR, spośród których około siedemdziesięciu procent, w różnych rolach, kontynuuje swoje startupowe ścieżki przekonują, że zapoczątkowane w 2018 roku działania przynoszą owoce. Tylko w grudniu dowiedzieliśmy się, że zespół założonego w trzeciej edycji Ribes Technologies opracował przełomową technologię sadownictwa precyzyjnego, Paweł Paczuski i jego Upmedic zgarnęli statuetkę za najlepszą innowację PZU Zdrowie, a Maciej Szymczyk (uczestnik piątej edycji) jako jeden z najmłodszych w historii dostał się do amerykańskiego akceleratora Y Combinator.

Podobnych przykładów jest znacznie więcej, ale wszystkie, obok wielkiego potencjału samych wyróżnianych, łączy uczestnictwo w intensywnym, skrojonym na miarę procesie venture buildingowym. Po siedmiu odsłonach Szkoły Pionierów PFR warto przyjrzeć się jego filarom i drodze, jaką pomaga przejść. 

Czynnik ludzki 

Venture building jako proces masowego „produkowania” innowacyjnych rozwiązań biznesowych może przyjmować wiele postaci. Jego nienaruszalnymi cechami są jednak formowane od przysłowiowego „zera” – nie pozyskiwane z zewnątrz – zespoły i innowacyjne pomysły. Nie inaczej jest w przypadku Szkoły Pionierów, której pierwszy, kluczowy etap stanowi wyłonienie kompetentnych i zmotywowanych uczestników z potencjałem do zbudowania komplementarnych teamów założycielskich. W oparciu o najlepsze doświadczenia światowych venture builderów oraz ekspercką wiedzę lokalnych mentorów, fazę tę osadzono na dwuczęściowym modelu rekrutacyjnym. Po gruntownej weryfikacji umiejętności technicznych, kreatywnych, biznesowych czy specjalistycznej wiedzy branżowej, przychodzi pora na zbadanie predyspozycji psychologicznych. 

Kandydaci na startupowców muszą wykazać się między innymi efektywnym działaniem pod presją czasu i oczekiwań, umiejętnością zarządzania feedbackiem czy sprawną komunikacją. To oczywiście tylko punkt wyjścia, ale w znacznej mierze determinuje późniejszy podział ról, zadań i odpowiedzialności. Czy istnieje sprawdzony przepis na niezniszczalny startupowy zespół? 

Na pewno do każdego przypadku warto podejść z dużą dozą cierpliwości i elastyczności, do pewnego stopnia moderując team building – zwłaszcza z udziałem osób bez doświadczenia pracy w tak dynamicznych warunkach. Na tym etapie naturalne są rotacje, tarcia i poszukiwania. Jeśli jednak zespół łączy wiara we wspólną misję i przysłowiowa „chemia”, szanse na powodzenie są zdecydowanie wyższe.  

Jak prowokować twórczy ferment?

Kiedy uda się położyć fundamenty pod założycielski zespół, pora przystąpić do intensywnych działań nad przyszłym startupowym projektem. Pracę można zorganizować na różne sposoby, ale sercem Szkoły Pionierów rokrocznie stają się stacjonarne warsztaty, które odbywają się zarówno w kraju, jak i za granicą. W ich trakcie wiodący praktycy – często z własnym doświadczeniem founderskim – wprowadzają uczestników w tajniki projektowania prawdziwie innowacyjnych produktów i usług. Oni też uczą podstaw badania rynku, grupy docelowej czy opracowywania modelu monetyzacji. Ważnym elementem tej fazy jest doprowadzenie do przymusowej zmiany otoczenia uczestników – wyrwanie ich z „baniek”, w których na co dzień funkcjonują. Zabieg ten nie tylko wyzwala znaczne pokłady kreatywności i wspiera w budowaniu nowych więzi, ale też pozwala z zaangażowaniem pochylić się nad wybranymi do rozwiązania problemami. 

W ramach wsparcia procesu, dobrym kierunkiem jest nadanie zespołowym sprintom odpowiedniego rytmu. Służy temu między innymi bieżąca weryfikacja postępów, wypełniony aktywnościami (w tym także pracą własną zespołów) plan dnia oraz jasno określone punkty selekcji najlepszych projektów. Praktyczne podejście i jak najszybsze eksperymentowanie są kluczowe, aby uczestnicy mogli w odpowiednim tempie wyklarować i doskonalić swoje pomysły.

Ramię w ramię 

Obok wysokiej wartości merytorycznej, źródło największych sukcesów uczestników Szkoły Pionierów od początku tkwi w starannie budowanej społeczności. Po rozstrzygnięciu konkursu na najlepsze startupowe projekty oraz decyzji o wsparciu części z nich grantami, Absolwenci Programu w przeważającej mierze pozostają w kontakcie nie tylko ze sobą, ale również z mentorami i ekspertami prowadzącymi warsztaty. To osoby z bardzo różnych środowisk, które najczęściej nie miałyby okazji spotkać się w naturalnych warunkach, ale łącząc siły mogą zaoferować zupełnie nowe podejście do wyzwań wybranej branży. 

W umacnianiu pionierskiej społeczności wspierają dedykowane kanały komunikacji internetowej czy cykliczne spotkania stacjonarne, które odbywają się co najmniej kilka razy w roku. Długofalowe skutki takiej animacji to wymiana zasobów, tworzenie platformy do inicjowania nowych przedsięwzięć oraz zapewnienie nieustannego przepływu praktycznej wiedzy biznesowej. 

Szczególne znaczenie ma w tym komponent międzynarodowy, który poszerza zasięg procesu na bardziej dojrzałe i technologicznie zaawansowane rynki. W siedmioletniej historii Szkoły Pionierów część przygotowujących do projektowania i wdrażania innowacji zajęć odbywała się w Cambridge, Berlinie, Paryżu, Helsinkach czy Pradze. Dzięki temu uczestnicy zyskują szanse na międzynarodowy networking i poznają potrzeby szerokiej, zróżnicowanej grupy odbiorców. Od początku przyjmują też właściwą przedsięwzięciom startupowym globalną perspektywę i zaczynają badać potencjał wejścia na zewnętrzne rynki. W wielu przypadkach to nastawione na eksplorację misje zagraniczne dają początek zupełnie nowym kierunkom rozwoju produktów lub usług. Samo sieciowanie prowadzi natomiast do sformowania międzynarodowych zespołów lub staje się fundamentem późniejszych inwestycji. 

Szkoła Pionierów PFR to unikalny program, który wzorem czołowych venture builderów istotnie przyczynia się do wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki. Poprzez starannie zaplanowany proces rekrutacji, intensywne warsztaty oraz budowanie silnej społeczności, udało się wyłonić i wesprzeć już 350 utalentowanych kandydatów na założycieli startupów. Dzięki międzynarodowym komponentom i wsparciu doświadczonych mentorów, uczestnicy zyskują nie tylko zestaw narzędzi niezbędnych do odnalezienia się w roli innowacyjnych przedsiębiorców, ale również globalną perspektywę, która jest kluczowa w tym dynamicznie zmieniającym się świecie.