Sześć wskazówek dla sektora kultury w dobie COVID-19

W związku z ograniczeniem rozprzestrzeniania się epidemii COVID-19 decyzją Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego zdecydowano o czasowym zamknięciu instytucji kultury, filharmonii, oper, operetek, teatrów, muzeów, kin, domów kultury, bibliotek, galerii sztuki, szkół, uczelni wyższych oraz placówek szkolnictwa artystycznego. Jeśli działasz w sektorze kultury, w poniższym artykule znajdziesz sześć wskazówek, które pomogą Ci przejść przez ten trudny okres.

Powszechna kwarantanna oraz rygory sanitarne zmusiły organizatorów wydarzeń kulturalnych do odwołania bądź przełożenia wielu wcześniej zaplanowanych spotkań i zwieszenia fizycznej działalności. Epidemia stworzyła konieczność szybkiej adaptacji, zmiany planów i rewizji budżetów. Wiele organizacji zostało pozbawionych możliwości generowania znaczącej części swoich przychodów. Niepewność rozwoju wydarzeń motywuje do szukania oszczędności i nowych źródeł finansowania, które pomogą przetrwać te trudne czasy. Poznaj wybrane działania podjęte przez różne instytucje kultury, które zapewniły im dodatkowe środki i umożliwiły funkcjonowanie w nowych realiach i zainspiruj się nimi.

Działalność w sieci, a nowe możliwości

Brak możliwości fizycznego kontaktu z publicznością i zwiedzającymi nie oznacza całkowitego zaprzestania działalności instytucji kultury. Wykorzystując potencjał nowych technologii i fakt spędzania większości czasu w domach, większość organizacji i artystów przeniosła swoją aktywność do sieci. Wiele muzeów przygotowało dla internatów wirtualne zwiedzanie wystaw. Cyfrowo możemy zapoznać się między innymi ze zbiorami Rijksmuseum w Amsterdamie czy Muzeum Powstania Warszawskiego.

Internet być może nie zastąpi doświadczenia fizycznego obcowania ze sztuką, ale oferuje za to inne możliwości, które w innowacyjny sposób wykorzystują niektóre instytucje kultury. Po odwołaniu swoich targów sztuki, Art Basel Hong Kong zaprezentuje w Internecie ponad 2 tys. prac o szacunkowej wartości 270 mln dol. Organizatorzy postanowili dołączyć do każdego dzieła ekspercki komentarz, próbując zmodyfikować sposób prezentacji licytowanej w oparciu o cyfrowe zdjęcia sztuki. Umieszczając obok dzieł sztuki szacunkową cenę i przenosząc aukcje do sieci, targi Art Basel liczą również na demokratyzacje procesu i dotarcie do nowych kolekcjonerów i pasjonatów kultury, którzy mogli nie odnajdywać się w tradycyjnym procesie licytacji kojarzonym z elitarnością i ekskluzywnością.

W Polsce kreatywne zwiedzanie on-line przygotował Zamek na Wawelu. Do filmiku prezentującego wystawę polskiego wzornictwa w zasobach muzeum dołączył elementy animacji i ścieżkę dźwiękową, która dodatkowo angażuje widzów oglądających eksponaty i słuchających komentarzy historyków sztuki. Zwiedzanie wystawy połączono z konkursem skierowanym do użytkowników Instagrama.

Cenne wskazówki jak sprzedawać sztukę w sieci znajdują się również tutaj oraz w dedykowanym webinarze przygotowanym przez branżowy portal Artsy.

Interaktywna komunikacja pozwala nawiązać relacje z widzem

Dystansowanie fizyczne nie musi być tożsame z dystansowaniem społecznym, z czego zdają sobie sprawę artyści dbający o kontakt ze swoimi fanami w okresie kwarantanny. Pozbawiony możliwości odbywania spotkań autorskich pisarz Jakub Żulczyk, wykorzystuje swój profil facebookowy do systematycznych live streamów, w których odpowiada na pytania czytelników i dzieli się z nimi swoimi bieżącymi przemyśleniami. Bracia Waglewscy z zespołem Fisz Emade Tworzywo natomiast, nagrali nowy utwór, wykorzystując przestrzeń własnych domów, które możemy oglądać w towarzyszącym piosence teledyskowi. Pokazanie prywatnego zacisza domowego nadaję komunikacji z widzami bardziej intymny charakter.

Interaktywne zadania edukacyjne zmuszające do kreatywnego wysiłku dzieci i rodziców opracował z kolei zespół Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki. Świat architektury można poznawać z własnej kanapy, badając najbliższą nam obecnie przestrzeń, czy powierzchnię użytkową mieszkania ze specjalnie stworzonym zbiorem zadań. Zadania były publikowane regularnie na facebookwym profilu Instytutu, wykorzystując fakt, że wielu z nas spędza obecnie więcej czasu w mediach społecznościowych. Swój portal edukacyjny stworzył również Zamek na Wawelu.

Nie mogąc udostępniać wystaw zwiedzającym, galerie sztuki zaczęły organizować wideo rozmowy z artystami, w których każdy może poznać trochę bliżej ich inspiracje i myśli. Systematyczne filmiki opowiadające o obecnie prowadzonych działaniach i sytuacji przygotowują dla swoich stałych bywalców właściciele The 5 Points Art Gallery and Studios w Milwaukee w USA. Bliższy kontakt z artystami w Polsce umożliwiła między innymi Galeria Dawida Radziszewskiego. Taka angażująca forma kontaktu nie jest tylko domeną galerii sztuki i muzeów. Teatr Wielki Opera Narodowa zorganizował cykl filmów „Dyrygent sam w domu”, w których możemy poznać trochę bliżej artystów.

Akademia Baletu Masterclass nie zaprzestała swojej działalności i dalej prowadzi treningi on-line. Płatne internetowe zajęcia zapewniają instruktorom dochody, a uczącym się pozwalają kontynuować naukę.

Wsparcie Twojej społeczności pozwoli Ci przetrwać trudny czas

Odwołanie czy przełożenie płatnych wydarzeń znacznie ograniczyło budżety wielu lokali i instytucji kultury, zmuszając je do poszukiwania alternatywnych środków dochodu. Jedną z popularniejszych sposób szukania wsparcia jest zwrócenie się do swojej społeczności. W Internecie uruchomianych zostało wiele dedykowanych zbiórek crowdfundingowych. Takiej pomocy poszukuje np. lokal na Oleandrów 3 w Warszawie, który oferuje drobną przestrzeń wystawowo-koncertową dla młodych twórców.

Z wyjątkiem klasycznej „zrzutki” właściciele mogą liczyć również na wsparcie zaprzyjaźnionych artystów, którzy zaprojektowali cykl koszulek. Ich sprzedaż ma pomóc w utrzymaniu działalności lokalu. Bardzo podobne działania podjął inny warszawski klub – Pogłos, który również sprzedaje koszulki-cegiełki.

Inną formą generowania przychodów mogą być vouchery umożliwiające skorzystanie z kulturalnej oferty po ustąpieniu rygorów sanitarnych. W ten sposób możemy wesprzeć między innymi Operę na Zamku w Szczecinie.

Publiczne programy wsparcia, z których możesz skorzystać

Zaangażowanie fanów i lojalnej społeczności często zaskakuje, ale niektóre instytucje kultury będą być może musiały sięgnąć po bardziej pewne czy, większe środki pomocowe. Dlatego warto śledzić komunikaty Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które oprócz wytycznych dotyczących funkcjonowania instytucji kultury ogłasza rządowe programy wsparcia kultury. Jednym z nich był zakończony 22 kwietnia organizowany przez Narodowe Centrum Kultury program „Kultura w Sieci” o budżecie 80 mln zł. Wsparcie o wartości 12 mln zł dla twórców kultury ogłosił również Kraków w ramach akcji „Kultura Odporna”.

Instytucje utrzymujące się z dotacji od prywatnych darczyńców powinny utrzymywać z nimi systematyczny kontakt. Warto informować ich o swoich działaniach, problemach i planach oraz dopytywać się o ich sytuację finansową. Komunikacja będzie kluczowa dla zbudowania atmosfery wzajemnego zrozumienia i utrwalenia więzi.

Reakcje na publikowane treści miarą Twojego wpływu

Wzmożony ruch w mediach społecznościowych oraz prowadzenie działalności w sieci to doskonała okazja, aby systematycznie sprawdzać, które treści cieszą się największym zainteresowaniem. Obserwowanie popularności i reakcji na poszczególne posty pozwoli zweryfikować strategie działania i plany na przyszłość.

Być może społeczność muzeum oczekuje większej ilości interaktywnych materiałów edukacyjnych niż treści eksperckich? Może live streamy z domowego zacisza okażą się bardziej popularne od klasycznych spotkań autorskich? Warto obserwować i słuchać swojej społeczności i wykorzystać ten czas, aby wyjść z kryzysu z nowymi pomysłami na prowadzenie działalności.