Jak nowe technologie wspierają osoby starsze?

Na starzenie się społeczeństw ma wpływ zarówno znaczny wzrost średniej długości życia, jak i obserwowany od wielu lat w krajach Unii Europejskiej niski, a nawet ujemny przyrost naturalny. Polska również wpisuje się w te trendy. Zgodnie ze statystykami Banku Światowego, w 1950 r. mediana wieku Polaków wynosiła 25,8 roku. To oznacza, że połowa mieszkańców Polski była starsza. W 2012 r. wartość ta wynosiła już 38,2 roku, a w 2050 r. ma wynieść 51 lat!

Starzenie się społeczeństw ma też określone skutki gospodarcze - coraz większe nakłady budżetowe przeznaczane są na opiekę zdrowotną i zabezpieczenia społeczne. Zmniejsza się też liczba osób aktywnych zawodowo. Rosnąca liczba seniorów to także konieczność wypracowania rozwiązań służących opiece nad osobami starszymi.

Pojawiło się także pojęcie "silver economy", które oznacza system ukierunkowany na potrzeby osób starszych oraz wykorzystanie ich potencjału. W 2015 r. Bank of America szacował ówczesną wartość srebrnej gospodarki na 7 bilionów dolarów rocznie, co wtedy czyniło ją 3. największą gospodarką na świecie. Powstają różnego rodzaju rozwiązania technologiczne, które odpowiadają na potrzeby seniorów.

Zainteresowanie technologiami wśród osób starszych spotęgował COVID-19. Według informacji PayPal od marca do kwietnia 2020 r. osoby w wieku powyżej 50 lat stanowiły najszybciej rozwijający się segment wśród ich klientów. Pandemia niejako „wymusiła” na nich konieczność rozpoczęcia korzystania z zakupów online oraz płatności cyfrowych.

Rozwiązania start-upów w służbie osobom starszym

Od dłuższego czasu trwają prace nad stworzeniem robota, który ma stać się towarzyszem osób starszych. Powstały w 2011 r. amerykański start-up INF Robotics Fairfax zbudował robota „Rudy”, którego głównym zadaniem jest pomoc starszym osobom w wykonywaniu codziennych czynności. Ma także pilnować przyjmowania leków na czas i, w razie potrzeby, łączyć się z rodziną czy opiekunem. W pierwszej rundzie finansowania firma zebrała na pomysł łącznie 70 000 dolarów od Centrum Innowacyjnych Technologii z siedzibą w Herndon i aniołów biznesu.

Na początku tego roku izraelskiemu start-upowi Intuition Robotics udało się zebrać aż 36 milionów dolarów na produkcję robota ElliQ, który jest flagowym produktem firmy. Twórcy nazywają go asystentem społecznym, a jego celem jest zminimalizowanie poczucia samotności u osób starszych. Dzięki wykorzystaniu sztucznej inteligencji możliwe jest prowadzenie z robotem rozmowy, która jest substytutem kontaktu z drugim człowiekiem.

Również szwedzki startup Nectarine Health wprowadził rozwiązanie wykorzystujące sztuczną inteligencję do zdalnego monitorowania stanu zdrowia osób starszych. Produktem firmy jest lekka opaska na rękę, która zbiera dane medyczne. Są one przesyłane bezpośrednio na platformę w chmurze i umożliwiają monitorowanie stanu zdrowia seniorów oraz ewentualnych sytuacji kryzysowych. Alerty z opaski są dostępne dla opiekunów za pośrednictwem aplikacji mobilnej.

Projektem z polskiego ekosystemu innowacji, skierowanym do osób powyżej 60. roku życia jest Goldies. To marka społeczna, która tworzy wysokiej jakości akcesoria modowe, np. czapki, rękawiczki. Wykonywane one są ręcznie przez osoby starsze, które dzięki temu zwiększają swoją aktywność społeczną, jak również oczywiście mają szansę na dodatkowy zarobek. Jest to też forma międzypokoleniowej współpracy pomiędzy nowoczesnymi projektantami a znającymi wszelkie tajniki sztuki rzemieślniczej seniorkami.

Polskim urządzeniem monitorującym stan zdrowia seniorów jest opaska SOS firmy SiDLY . Jest ona wykonana z materiałów medycznych i nadaje się do użytkowania także w szpitalach, gdyż można ją w łatwy sposób zdezynfekować. Opaska zwiększa bezpieczeństwo osoby objętej opieką, poprzez możliwość prowadzenia systematycznych pomiarów i bieżący monitoring parametrów zdrowia. Jej celem jest także zwiększenie komfortu psychicznego opiekuna. Opaska posiada m.in. przycisk SOS (podpisany również językiem Braille’a), detektor upadku oraz lokalizator GPS. Urządzenie jest już dostępne w 14 krajach.

"Nigdy nie planowałam, że w przyszłości będę kreować rynek teleopieki. Doświadczenie życiowe, z jakim musiałam zetknąć się kilka lat temu sprawiło, że znalazłam w sobie siłę do tego, by stworzyć jeden z najbardziej innowacyjnych produktów teleopieki w Europie, który pomoże nie tylko najbliższej mi osobie, ale i innym osobom borykającym się z problemami zdrowotnymi"

– tłumaczy na stronie firmy Edyta Kocyk, Założycielka i Prezes Zarządu SiDLY.

Czy senior może stać się start-uperem?

Rozwiązania istotne dla seniorów dotyczą nie tylko monitorowania ich stanu zdrowia, ale również pomocy w oswojeniu otaczającej ich rzeczywistości. A jak wspomnieliśmy na wstępie, coraz częściej jest to rzeczywistość cyfrowa. W Centralnym Domu Technologii prowadzone są zajęcia edukacyjne dla osób starszych. Ich twórcy nazywają seniorów „cyfrowymi debiutantami”. W związku z pandemią, zajęcia zostały częściowo przeniesione do formy zdalnej jako webinary. O tym, jak uczyć cyfrowych kompetencji m.in. seniorów w rozmowie z Elizą Kruczkowską opowiadał Kamil Śliwowski, który stworzył program edukacyjny Centralnego Domu Technologii.

We wrześniu 2020 r. ruszyła także kolejna edycja programu Silver Starters, prowadzonego przez Uniwersytet Medyczny w Łodzi i międzynarodowe konsorcjum EIT Health. Jest to inicjatywa szkoleniowo-biznesowa dla seniorów, w ramach której otrzymują oni wsparcie w tworzeniu innowacji i rozpoczynaniu drogi start-upowej. Program składa się z 8-tygodniowego cyklu szkoleń oraz wsparcia mentorskiego.

Jednym z sukcesów tej inicjatywy jest stworzenie aplikacji pomagającej seniorom przez... 82 latka! Mieszkający samotnie Holender Han van Doorn, który również jest absolwentem programu, stworzył dostępną już na rynku aplikację Are you OK Today? Monitoruje ona zużycie energii w mieszkaniu i w przypadku, gdy odbiega ono od normy wysyła sygnał do bliskich. Jest to znak, że osoba starsza mogła upaść czy stracić przytomność. Pamiętajcie o tej inicjatywie i jej autorze, gdy uznacie, że na coś jest już dla Was za późno!