Endeavor State of Polish Tech – jak powstawał raport i jak wygląda? [Rozmowa]

Endeavor, międzynarodowa sieć founderów start-upów stworzyła raport dotyczący polskiego ekosystemu. Zawiera on m.in. mapę powiązań polskich founderów i wnioski w jaki sposób wspierają się oni tworząc sieć powiązań biznesowych - a starsze, odnoszące sukcesy spółki wspierają nowsze. O raporcie rozmawiamy z Bartoszem Lipnickim, dyrektorem zarządzającym Endeavor Poland.

Raport „Mapping Poland’s Tech Sector” przygotowany przez Endeavor Poland pokazuje nasz ekosystem startupów z nie badanej jeszcze perspektywy – podczas wywiadów przeprowadzonych przez badaczy z founderami i właścicielami firm technologicznych udało się zmapować sieć powiązań między nimi to, w jaki sposób sukcesy jednych firm i founderów wpływały na powstawanie kolejnych. Poza tym raport zawiera szereg wskazówek dla dalszego rozwoju ekosystemu. 

O tym jak tworzony był raport i najciekawszych wnioskach z niego opowiedział nam Bartosz Lipnicki, dyrektor zarządzający Endeavor Poland.

Paweł Chełchowski: Raport powstał przede wszystkim na podstawie wideo-wywiadów z founderami i właścicielami firm technologicznych. Ile tych wywiadów przeprowadziliście i ile zajęło tworzenie raportu? Wygląda na to, że poświęciliście jego przygotowaniu bardzo dużo pracy.

Bartosz Lipnicki: W stworzenie raportu zaangażowaliśmy cały zespół Endeavor Insight, który operuje na co dzień w Nowym Jorku, dodatkowo wspierał nas researcher Martin Pickering, który przeprowadził ponad 90% rozmów. Udało nam się dotrzeć i porozmawiać z 94 founderami oraz 25 ekspertami/mentorami/przedstawicielami VC, co pozwoliło nam na szersze spojrzenie na całość ekosystemu. Każda rozmowa trwała minimum 30 minut, następnie zespół przeprowadzał jej transkrypcję, analizę ilościową, jakościową oraz uzupełnienie danych w oparciu o LinkedIn firmy i founderów, a także dane z baz Crunchbase i Pitchbook. 

Łącznie na rozmowach z polskimi przedsiębiorcami spędziliśmy ponad 55 godzin. Dodatkowe tyle spędziliśmy na próbach dotarcia do poszczególnych founderów i umawianiu rozmów. Tutaj niezwykle pomocni okazali się sponsorzy naszego badania: Oktawian Zając z BCG Polska, Paulina Skrzypińska z BNP Paribas Bank Polska oraz Michał Mastalerz z PwC oraz Board Members (członkowie Rady) Endeavor Poland, którzy, korzystając z sieci własnych kontaktów, łączyli nas z najlepszymi, najtrudniej osiągalnymi founderami.

Według uzyskanych przez Was danych Polscy founderzy często wspomagają innych swoją wiedzą jako mentorzy, ale mniej chętnie już działają jako aniołowie biznesu – skąd to wynika?

Głównie dlatego, że stosunkowo niewielu polskich tech founderów przeszło całą ścieżkę od budowy firmy do jej sprzedaży, czy wejścia na globalną giełdę, co dałoby kapitał do angel investment. 

Porównujecie też polski ekosystem do innych krajów CEE – czy jest w porównaniu z innymi krajami regionu czy całą Europą coś wyjątkowego?

Nasi founderzy. Są bezsprzecznie wyjątkowi, nieugięci, zmotywowani do zmiany części lub całego świata. Z pasją i zaangażowaniem rozwijający swoje idee. Ta nieustępliwość w dążeniu do celu inspiruje. W ostatnich latach widzimy też kiełkującą potrzebę wymiany doświadczeń, jeszcze na polu lokalnym, jednak zmierzamy w kierunku bardziej międzynarodowym. 

Wskazujecie na cześć founderów, którzy wychodząc z nastawieniem „global first” rozwijają z sukcesem swoje spółki, a także powodują „pączkowanie” firm zainspirowanych ich sukcesami pracowników – to podobne do na przykład Estońskiego rynku historie rozwoju – czy uważacie, że na polskim rynku potrzeba więcej firm, które celują od razu w globalne rynki? Wśród wniosków w raporcie znajduje się m.in. problem młodych polskich firm z dotarciem do klientów.

Tak, zdecydowanie. Uważamy, że polskie startupy i ich founderzy powinni szukać międzynarodowych szans i możliwości od samego początku. Polska jest niemałym rynkiem, to świetne środowisko do rozwoju swojego biznesu, ale także ogromne przekleństwo przy planach ekspansji. Budując zespół skupiamy się na zupełnie innych osobach, talentach i charakterach szukając tych, którzy pomogą nam podbić lokalny rynek lub tych, którzy wprowadzą go z sukcesem na międzynarodową arenę. 

Rozmawiając z founderami zauważamy różne podejścia do międzynarodowego rozwoju firm - jedni sugerują rozpoczęcie biznesu od razu za granicą, jak nasi Endeavor Entrepreneurs Julia i Martin Markiewicz z Silent Eight, którzy operują biznesem z Polski, jednak ich rynkiem początkowym był Singapur; inni (Lucjan Samulowski, Docplanner) podpowiadają, by plany ekspansji, skalowania i pozyskiwania nowych klientów uwzględniać na pierwszych etapach planowania biznesu. 

Podejścia są różne, jednak z naszej perspektywy warto zwrócić uwagę na 3 aspekty: 

• Im bardziej rozbudowana jest organizacja, tym bardziej jest toporna i ciężej ją ruszyć, zmienić mindset zespołu - często wiąże się to z wymianą kadry, co nie jest łatwym rozwiązaniem dla wielu organizacji.
• Międzynarodowa sieć kontaktów nie buduje się z dnia na dzień. W Endeavor wspieramy firmy technologiczne na growth stage w łączeniu ich z globalnymi founderami, co pozwala na lepsze zrozumienie innych rynków, wymianę doświadczeń, większy dostęp do talentów oraz kapitału, jednak na obecnym etapie naszego ekosystemu tych firm i ich founderów jest niewiele. 
• Nigdy nie było zarówno łatwiej, jak i trudniej zdobyć klienta, rynek - zbudować przewagę konkurencyjną, ubiegając innych. Mamy niesamowity potencjał technologiczny w kraju, jednak brakuje nam doświadczonych sprzedażowców, marketerów i menedżerów. I choć pod kątem produktu wygrywamy, to często inni są w stanie swoją ofertę lepiej opakować i sprzedać. 

Dlatego od początku potrzebujemy doświadczonych osób. A także zdobywania i pokazywania produktu szerokiej publice, zanim dogonią nas inni z lepszymi zespołami sprzedażowo-marketingowymi.

Czego polski rynek potrzebuje dla dalszego wzrostu i wejścia na poziom np. Niemiec – czy to kwestia tylko czasu, czy są jakieś pola, gdzie jeszcze brakuje naszym founderom środków/wiedzy/wsparcia?

Aspekt, w którym najbardziej “odstajemy” od bardziej rozwiniętych rynków to oczywiście dostęp do kapitału. Na potrzeby Raportu Mapping Poland’s Tech Sector, przeanalizowaliśmy również liczbę i wartość tur inwestycji. Względem Niemiec, Francji czy Wielkiej Brytanii dzieli nas ponad 10-letnia luka. Pokładamy ogromne nadzieje w polskich founderach, którzy osiągnęli sukces. Jak pokazuje nasze badanie, Ci najbardziej doświadczeni chętnie dzielą się wiedzą z nową generacją founderów, wspierając ich rozwój. Nasz rynek VC również dojrzewa i zaskakuje pozytywnie. Nasz tegoroczny jednorożec Eleven Labs zwrócił spojrzenia inwestorów na Polskę; a rozwój startupów wykorzystujących AI zatrzymał je na dłużej. Wierzymy, że są to dobre sygnały dla całego ekosystemu. 

To czego zdecydowanie brakuje naszym founderów i ciężko tego nauczyć to po prostu zaufanie. Względem siebie, swoich co-founderów czy innych graczy na rynku - bez dozy zaufania i otwartości ciężko jest budować bliskie relacje w międzynarodowym networku. Pod tym kątem ogromnie różnimy się jako społeczeństwo od innych krajów i regionów (oczywisty wpływ ma na to nasza historia), jednak zmiana jest ta konieczna, by Polscy founderzy osiągali międzynarodowe sukcesy. 

Jakie są najbardziej zaskakujące odkrycia, których dokonaliście przy tworzeniu raportu?

Przede wszystkim to, że mamy już founderów z ogromnym wpływem na cały ekosystem. Co ciekawe (jak wspominali podczas launch eventu), nasi founderzy nie są świadomi swojego wpływu na innych. Chcielibyśmy widzieć więcej takich influencerów w Polsce jak founderzy DocPlannera, Grupy Pracuj, InPost czy Booksy. 

Druga ciekawa obserwacja to liczba spin-outów, firm założonych przez byłych pracowników innych firm technologicznych. Jest ogromna jak na ten etap rozwoju ekosystemu. Większość founderów najbardziej prominentnych startupów wywodzi się z firm założonych ok. 30 lat temu. Widać tę iskrę przedsiębiorczości, która narodziła się w tamtym okresie i coraz jaśniej świeci w ostatnich latach.

Trzecia, niechlubna, nadal niewiele jest kobiet, założycielek i współzałożycielek firm technologicznych. Uważamy, że to ogromna blokada w rozwoju całego ekosystemu. Tym bardziej, że różnorodność sprzyja innowacji. 

Jakie są kluczowe wnioski z raportu?

Co twórcy raportu wyciągnęli z zebranych danych?

• Founderzy osiągających ponadprzeciętne sukcesy są motorem napędzającym ekosystem technologiczny w Polsce.
• Doświadczenie founderów, ich sieci kontaktów i gotowość propagowania kultury „przekaż dalej” (pay it forward) są kluczowe dla budowania silnej społeczności przedsiębiorczej, inspirowania kolejnych pokoleń founderów i przyspieszania innowacji.
• Spółki stawiające od początku na działalność międzynarodową mają najwyższy potencjał wzrostu i mogą pozycjonować Polskę jako bardziej konkurencyjny rynek globalny, promować polski ekosystem na arenie międzynarodowej a także przyciągnąć światowy kapitał i przynieść większą wartość dla lokalnej gospodarki.
• Polski ekosystem technologiczny wzmacniają liczne spin-outy – wiele nowych przedsiębiorstw powstaje dzięki inicjatywom, wiedzy i doświadczeniu zdobytym przez founderów podczas pracy w innych firmach technologicznych.
• Spin-outy sprzyjają transferowi wiedzy i doświadczenia, stymulują innowacje i wspierają rozwój nowych produktów, usług oraz modeli biznesowych, przyczyniając się do zwiększania dynamiki i zróżnicowania polskiego sektora technologicznego.
• Istnieje potrzeba zwiększonego wsparcia dla przedsiębiorstw w fazie skalowania, w tym lepszego wsparcia dla firm prowadzonych przez kobiety.
• W przypadku firm znajdujących się na etapie wzrostu, gotowych do szybszej ekspansji, brak dostępu do finansowania jest równie znaczącym problemem jak na początku działalności.
• Firmy technologiczne nie doceniają umiejętności managerskich w kontekście osiągania sukcesu. Tymczasem często to te dysponujące mocnymi umiejętnościami menedżerskimi osiągają lepsze rezultaty niż te koncentrujące się na kompetencjach technologicznych.
• By sprostać wyzwaniom związanym ze skalowaniem biznesów i przyspieszyć rozwój polskiego sektora potrzebne jest zapewnienie bardziej spersonalizowanego wsparcia poszczególnym spółkom i founderom oraz działania mające na celu lepsze zrozumienie i większe wsparcie przez decydentów i instytucje wspierające.

Cały raport (w języku angielskim) dostępny jest na stronie Endeavor.